گذر کمرزرین، ستون فقرات شهر اصفهان در دوران پیش از اسلام

به گزارش خبرنگار مهر، در نشست تخصصی «کمرزرین، از تخریب تا موزه باز شهری»، که شامگاه سه‌شنبه برگزار شد، عیسی اسفنجاری، عضو هیئت علمی گروه مرمت و احیای بناها و بافت تاریخی دانشگاه هنر اصفهان، با بیان اهمیت پروژه مرمت گذر کمرزرین، نقش این گذر در احیای هویت تاریخی و فرهنگی اصفهان را تشریح کرد.

گذر کمرزرین و ریشه‌های تاریخی اصفهان

اسفنجاری با اشاره به همکاری‌های میان گروه مرمت و شهرداری گفت: «طبیعتاً یک کار در این حوزه، مخصوصاً با شهرداری و دوستان سازمان نوسازی و بهسازی، معمولاً با چالش‌هایی همراه است، اما در این پروژه یک دوستی و مودت زیبایی شکل گرفته است.» وی ادامه داد: «این پروژه تنها به آثار باستان‌شناسی محدود نمی‌شود، بلکه بافت تاریخی شهر و ریشه‌های آن، روایت‌هایی را در اختیار ما قرار می‌دهد که داستان شهر اصفهان را بازگو می‌کنند.»

وی توضیح داد که آثار موجود در این گذر، بخشی از هویت اصفهان را تشکیل می‌دهند که تاریخ پیش از اسلام، دوران سلجوقیه و صفویه را شامل می‌شود و باید به این آثار به چشم یک گنجینه باستان‌شناسی نگاه کرد. «در اینجا آثار مختلفی از جمله مسجد جامع، کنیسه، مسجد حمام و بسیاری از دیگر عناصر وجود دارد که نشان می‌دهد پیش از ورود مسلمانان، یهودیان در این منطقه زندگی می‌کردند.»

عضو هیئت علمی گروه مرمت و احیای بناها و بافت تاریخی دانشگاه هنر اصفهان با تأکید بر تاریخ طولانی گذر کمرزرین افزود: «این گذر در واقع ستون فقرات شهر قبل از دوره اسلامی بوده است. این مسیر از میدان کهنه عبور می‌کند و حتی تا میدان نقش جهان و جلفا ادامه می‌یابد.» وی ادامه داد که این گذر نه تنها از نظر جغرافیایی، بلکه از نظر تاریخی اهمیت زیادی دارد و باید تلاش کنیم که این لایه‌ها و روایت‌ها را حفظ و معرفی کنیم.

چالش‌ها و فرصت‌ها در مرمت گذر کمرزرین

وی سپس به چالش‌های موجود در پروژه مرمت اشاره کرد و گفت: «رابطه این گذر با اطراف خود قطع شده است، به طوری که در برخی نقاط ارتفاع شش یا هفت متر کاهش یافته است.» وی افزود: «تلاش ما بر این است که لایه‌های باستان‌شناسی این منطقه را حفظ کنیم و از تخریب بیشتر آن جلوگیری کنیم.»

اسفنجاری همچنین با اشاره به اهمیت پروژه مرمت به ویژه در حفظ ساختار سلجوقی این گذر، اظهار داشت: «به عنوان مثال، ساختارهایی از دوره سلجوقی در زیر این گذر وجود دارند که متأسفانه تخریب شده‌اند. این مسأله، قطعاً یکی از چالش‌های بزرگ در حفظ این گذر است.»

گذر کمرزرین به عنوان موزه باز شهری

وی در ادامه سخنان خود تأکید کرد که پروژه مرمت گذر کمرزرین تنها به حفاظت از آثار تاریخی محدود نمی‌شود، بلکه به دنبال ایجاد یک موزه باز شهری است که در آن هویت باستان‌شناسی اصفهان به نمایش گذاشته شود. «هدف این است که این منطقه به عنوان یک موزه باز شهری تبدیل شود و به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی، در خدمت پژوهشگران، گردشگران و علاقه‌مندان قرار گیرد.»

عضو هیئت علمی گروه مرمت و احیای بناها و بافت تاریخی دانشگاه هنر اصفهان افزود: «این موزه باز شهری می‌تواند به عنوان یک محور تاریخی و فرهنگی اصفهان، از میدان نقش جهان تا جلفا را به هم متصل کند و روایت‌های مختلف تاریخی را به نمایش بگذارد.»

برنامه‌ریزی برای حفظ و مرمت آثار

وی با اشاره به اقدامات حفاظتی و مرمتی که تاکنون در پروژه کمرزرین انجام شده است، گفت: «در حال حاضر اقدامات حفاظتی اضطراری در حال انجام است که شامل طراحی سقف موقت و ساماندهی شرایط موجود است. این اقدامات، به‌ویژه در فصول سرد سال که ممکن بود آثار به دلیل شرایط جوی آسیب ببینند، ضروری بوده‌اند.» وی همچنین از تلاش برای ساماندهی و حفاظت از لایه‌های باستان‌شناسی منطقه خبر داد و افزود: «هدف ما این است که این لایه‌ها را در شرایطی امن و مناسب حفظ کنیم.»

آموزش و مشارکت عمومی در پروژه مرمت

اسفنجاری با اشاره به اهمیت آموزش در پروژه‌های مرمتی گفت: «آموزش، به ویژه برای متخصصان و مدیران، جزو اولویت‌های این پروژه است. آموزش باید فعال و جذاب باشد تا تمامی کسانی که در این پروژه دست‌اندرکار هستند، با اطلاعات کافی وارد میدان شوند.» وی همچنین به مشارکت مردم در پروژه مرمت اشاره کرد و افزود: «مردم باید در این پروژه نقش داشته باشند تا بتوانیم هم‌افزایی بیشتری ایجاد کنیم.»

چشم‌انداز آینده پروژه مرمت کمرزرین

وی در پایان، آینده این پروژه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: «پروژه مرمت کمرزرین به عنوان یک فرصت تاریخی و فرهنگی برای اصفهان می‌تواند به یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری و پژوهشی تبدیل شود. این منطقه نه تنها برای گردشگران، بلکه برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اصفهان، یک تجربه بی‌نظیر فراهم می‌آورد.» وی همچنین افزود: «پروژه مرمت کمرزرین، در آینده می‌تواند به عنوان یک مرکز آموزشی و تحقیقاتی نیز شناخته شود.»