فستیوال‌ها و جشنواره های محلی مهم ایران در هر فصل

فستیوال‌ها و جشن‌های محلی ایران بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ غنی و تاریخی این سرزمین هستند. ایران با تنوع قومیتی و فرهنگی خود، هر ساله میزبان جشن‌ها و مراسم‌های رنگارنگی است که ریشه در سنت‌ها، آداب و رسوم مردم دارد. این جشن‌ها معمولاً به مناسبت‌های مختلفی مانند سال نو، برداشت محصولات، یا رویدادهای مذهبی برگزار می‌شوند و فرصتی برای تجمع خانواده‌ها و جامعه‌ها فراهم می‌کنند. شاید با شنیدن نام فستیوال، فقط به یاد کشور‌های خارجی و جشن‌های سالانه آن‌ها بیفتید. در حالی که جشنواره‌های محلی ایران، از جمله جشن‌هایی هستند که به هر بهانه‌ای دل‌های ایرانیان را شاد می‌کنند و از این طریق، فرهنگ و آداب و رسوم بومی هر منطقه را به نمایش می گذارند.

اما در ایران چه جشنواره‌هایی وجود دارد؟ آیا این جشنواره‌ها تنها به شهرهای خاص خلاصه می‌شود؟ در ادامه علاوه بر پاسخ به سوالات ذکر‌شده، مهم‌ترین فستیوال‌های ایرانی را به تفکیک فصل مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مهم‌ترین جشنواره‌ها و فستیوال‌های محلی ایران در هر فصل

معمولا هر شهر و منطقه جغرافیایی، آداب و رسوم خاصی دارد که در قالب جشن‌های محلی به نمایش می‌گذارد. اگر اهل سفر، ماجراجویی و کسب تجربیات جدید هستید، بهترین زمان ایرانگردی در هر فصل به جشنواره‌های آن فصل بستگی دارد. در واقع با سفر به شهری که جشنواره فعال دارد، فرصت آشنایی با فرهنگ آن منطقه را دارید.

بهار: فصل شکوفایی و جشن‌ها

بهار به عنوان فصلی که با نو شدن طبیعت، فضای زندگی و خانه افراد را نو می‌کند، یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های سال را تحت عنوان عید نوروز در شهرهای مختلف ایجاد می‌کند. در واقع مردم شهرهای مختلف در عید نوروز، جشن‌‌هایی شاد با آوازهای مخصوص و رقص‌های محلی برگزار می‌کنند که در نوع خود بسیار زیبا است.

جشن عروسی درخت بهار نارنج

شیراز، شهر عشق و بهار نارنج در فصل بهار با جشنی به نام عروسی درخت بهار نارنج همراه است. این جشن برای درختان بهار نارنجی برگزار می‌شود که خشک شده‌اند و احتمال باروری‌شان اندک است. در این جشن، خانم‌ها روی درخت تور می‌گذارند و با برگزاری مراسمی شاد، مانع از قطع درخت می‌شوند.

جشن گل غلتان

گل‌های غلتان جشنی است که با گل‌های محمدی شناخته می‌شود. این جشن در مهد گل محمدی مانند کاشان و دامغان برگزار می‌شود. در این جشن که با شعرخوانی‌های محلی همراه است، خانم‌ها به سراغ جمع‌آوری گل‌های محمدی می‌روند. سپس، گلبرگ‌ها را جدا می‌کنند و در پارچه‌ای می‌ریزند. در نهایت، نوزاد را درون آن‌ گل‌ها می‌غلتانند تا شاداب و سلامت بماند. معمولا این گلبرگ‌های خشک شده تا زمان ازدواج نوزاد باقی می‌ماند تا درون سجاده قرار بگیرد.

جشن بزرگداشت شیراز

اگر به دنبال سفری شاد و مهیج در فصل بهار هستید، شیراز را انتخاب اول خود قرار دهید. اردیبهشت این شهر که با روز بزرگداشت شیراز همراه است، علاوه بر بوی خوش بهار نارنج، با بزرگواری جشنواره‌های موسیقی و نمایشگاه‌های عکس فراوانی همراه است که شادی را به قلب‌تان روانه می‌کند.

تابستان: فصل گرما و شادی

تابستان، فصلی که به دلیل تعطیلی مدارس و آب و هوای گرم و معتدل، انتخاب بسیاری از افراد برای سفر محسوب می‌شود؛ با جشن‌هایی همراه است که معمولا با سنت‌های قدیمی، شما را شاد و سر‌زنده می‌کند. برخی از آن‌ها عبارتند از:

جشن آب پاشونک

جشنواره آب پاشونک اول فصل تابستان در شهرهایی مانند اراک و مجلات برگزار می‌شود. همانطور که از نام این فستیوال مشخص است، مردم شهرهای مختلف در اولین روز تیر ماه، گرد هم جمع می‌شوند و با ریختن آب روی هم، از خداوند طلب باران می‌کنند. این جشن که از روایات مختلفی نشات می‌گیرد، لبخند را به روی لب کوچک و بزرگ می‌آورد.

جشن تیر‌گان

جشن تیرگان که بیش‌تر در شهرهای شمالی مانند مازندران برگزار می‌شود، اهداف بزرگی مانند دوری از خشک‌سالی را به دنبال دارد. البته این جشن با برخی عقاید جالب و بومی همراه است. به طور مثال در این جشن، دوشیزه‌ای با کوزه‌ای سبز میان بانوان آرزو به دل می‌گردد و زیورآلات آن‌ها را جمع می‌کند. سپس، زمانی که بانوان سالخورده در حال هم‌خوانی شعری جالب هستند، هر بانو یکی از زیورآلات درون کوزه را بر می‌دارد تا فال خود را ببینید.

پاییز: فصل برداشت و جشن‌های شکرگزاری

پاییز، فصلی که در آن میوه‌ها برداشت شده‌اند و گندمی برای درو باقی نمانده است، گروه‌های مختلف به شکرگزاری بابت فصلی که گذشت مشغول می‌شوند. از طرفی، این فصل با آغاز سرمای سال همراه است که موجب برگزاری جشن‌های مختلفی می‌شود که در ادامه بررسی می‌کنیم:

جشن مهرگان

جنگ کاوه آهنگر با ضحاک، یکی از داستان‌هایی است که حداقل یک بار شنیده‌ایم. گفته می‌شود که این جنگ در مهر ماه بوده است. بنابراین، در مهر ماه جشن‌های مختلفی برگزار می‌شود که با رقص محلی، آتش بازی و آوازهای سنتی همراه است. از طرفی، مردم در این جشن در خانه‌های خود سفره‌هایی رنگین با شیرینی‌جات پهن می‌کنند و به خانه‌های می‌روند تا عرض تبریک بگویند.

جشن آبانگان

این جشن که در ماه آبان برگزار می‌شود به اهمیت عنصر آب می‌پردازد. بنابراین، مردم به صورت دسته جمعی به صرف وعده غذایی متنوع و برپایی شادی در کنار آب روان مشغول می‌شوند و پروردگار را بابت این نعمت بی‌پایان شکر می‌کنند.

زمستان: فصل آرامش و دورهمی

زمستان و شب‌های طولانی‌اش، یکی از بهترین فرصت‌ها برای بر‌پایی جشن‌های مختلف است. در انتهای این فصل سفید‌پوش که شاهد رخت بستن سرما از طبیعت هستیم، جشن‌های مختلفی در ایران برگزار می‌شود. برخی از آن‌ها عبارتند از:

جشن انار

انار، میوه‌ای بهشتی است که در فصل زمستان مهمان خانه بسیاری از مردم ایرانی می‌شود و در مراسمات مختلف مانند شب یلدا، گل پذیرایی‌ها به شمار می‌رود. به همین منظور در فصل برداشت انار، اهالی یک محل با لباس محلی و ساز مخصوص، به کمک باغبان می‌روند تا انارها را جمع کنند. به طور کلی، این جشن با هدف شکرگزاری و پاس‌داشت نعمات بی‌کران خداوند انجام می‌شود.

جشن سده

صدمین روز زمستان که نور بر تاریکی پیروز می‌شود، جشنی را در کوچه پس کوچه‌های یزد به همراه دارد که به ما نشان می‌دهد، امید و روشنایی جایگزین غم و ناراحتی می‌شوند. در این روز، اهالی یزد لباس محلی بر تن می‌کنند و پس از پختن آش و آماده کردن دیگر تنقلات، وارد معابر بزرگ‌تر می‌شوند. سپس، آتشی بزرگ به پا می‌کنند و به فردوسی خوانی و دیگر اشعار می‌پردازند. در نهایت، با پرش از روی آتش، برای خود و دیگران آرزوی سلامتی و ثروت می‌کنند‌.

جشن سپندارمذگان

عشق، مبحثی است که همواره ارزش برپایی جشن دارد. این جشن مربوط به روز ۵ اسفند است و حالا و هوایی زیبا به شهر می‌بخشد. معمولا در این روز، زوج‌های عاشق با هدیه دادن، روزی خاطره‌انگیز برای یک‌دیگر به ارمغان می‌آورند تا نشان دهند در هیاهوی دنیا، به یاد یک‌دیگر هستند.

جشن موسیقی بوشهر

اگر به دنبال سفری شاد و میزبانی مردمانی خون‌گرم هستید، بوشهر بهترین انتخاب برای شماست. با سفر به بوشهر آن هم در نیمه اسفند ماه، نه تنها آب و هوایی مطلوب را تجربه می‌کنید، بلکه در محیطی شاد قرار می‌گیرید که مردمان بومی با آوازهای سنتی از شما استقبال می‌کنند.

جشن یلدا

یلدا، طولانی‌ترین شب سال، فرصتی برای گرد هم آمدن است. این جشنواره در بسیاری از شهرها با برگزاری مراسمات مختلف و آواز خوانی همراه است.

جمع‌بندی

ایران، کشوری متمدن و مقید به آداب و رسوم، همواره با جشنواره‌هایی در طول سال موجب شادی مردمان می‌شود. البته، بسیاری از این جشن‌ها با هدف نمایش فرهنگ و شکر‌گزاری از خداوند انجام می‌شوند. برخی از این جشن‌ها مانند چهارشنبه سوری و عید نوروز، در تمام شهرها رواج دارند. اما برخی دیگر از فستیوال‌ها به شهر‌های مشخصی خلاصه می‌شوند. با سفر به شهرهای دارای جشنواره، فرصت آشنایی با مردم بومی و آداب و رسوم آن‌ها را به دست می‌آورید.