تخت سرخ و دره دوزخی؛ دو نگین طبیعت بکر روستای حسن رباط
اصفهان-ترکیب رنگهای طبیعی، ساختارهای زمینشناسی و تجربههای شبانه در دو منطقه تخت سرخ و دره دوزخی، گردشگران داخلی و خارجی را به سمت روستای حسن رباط میمه میکشاند.
خبرگزاری مهر، گروه استانها- کوروش دیباج: در دل کوهستانهای بخش میمه، ج ایی که زمینلرزههای طبیعی رنگها را در هم تنیدهاند و نور خورشید سایهبان ستونهای سنگی را نقاشی میکند، دو چشمانداز نادر پدیدار میشود: تخت سرخ و دره دوزخی. این دو پدیده طبیعی که در مجاورت روستای حسن رباط قرار دارند، از منظر زمینشناسی، اکوتوریسم و تجربههای بومگردی در ایران مرکزی نمونههای بینظیری هستند.
روستای حسن رباط، در میان رشتهکوههای زاگرسگون و در حاشیه پناهگاه حیات وحش موته، از دیرباز میزبان کشاورزان و دامداران بوده و امروز به تدریج در مسیر توسعه گردشگری طبیعی قرار گرفته است. این روستا به سبب قرار گرفتن در لبه دو حوزه آبریز مهم، چشماندازهای طبیعی بسیار دارد که تخت سرخ و دره دوزخی را به عنوان نمادهای طبیعی آن میتوان معرفی کرد.
برای شناخت بهتر این مناطق با محرم سلمانی، یکی از اهالی و راویان بومی منطقه به گفتگو نشستیم تا چشماندازی انسانی و محلی نیز به این گزارش افزوده شود.
صخرههای رنگارنگ و بکر؛ زیباییهای تخت سرخ
محرم سلمانی در معرفی تخت سرخ میگوید: این نقطه در ۱۵ کیلومتری حسن رباط واقع شده و از نظر وی یکی از مناطق بکر بومگردی است. وی افزود این منطقه بسیار قشنگ و با صفا است و برای هموطنان در استان اصفهان و اطراف آن نیازی نیست هزینههای سنگین کنند تا به مناطق دوردست سفر کنند، زیرا در همین حوالی میتوان چنین مناظری را دید.
تخت سرخ با سنگها و کوهپایههای رنگین خود، یادآور ترکیب رنگهای سرخ، زرد و خاکستری است که در بستر زمینساختی منحصر به فرد منطقه شکل گرفتهاند. این رنگها و اشکال بدیع زمینشناسی، نه تنها برای علاقهمندان به زمینشناسی جذاب است، بلکه برای عکاسان و طبیعتگردان نیز سوژههایی نادر فراهم میآورد.
وی ادامه داد: تخت سرخ را میتوان نقطهای برای شروع سفرهای طبیعی دانست و تأکید کرد این مکان طبیعی با چشمانداز وسیع، فرصتهای گردشگری زیادی دارد. برای مثال صبحهای مهآلود بر روی لایههای صخرهای، چشماندازهایی خلق میکند که هر بینندهای را مجذوب خود میسازد.
نوری که از آسمان بر این صخرهها میتابد باعث میشود رنگها به شکلی خاص جلوه کنند. در ساعات نزدیک به طلوع و غروب، سایهها و نورها بازی خاصی در این صخرهها ایجاد میکنند که کمتر در دیگر نقاط دیده میشود. این پدیده نوری خود تبدیل به یکی از عوامل جذب گردشگر میگردد.
تخت سرخ نه تنها از منظر زیبایی ظاهری ارزشمند است، بلکه به سبب اینکه بخشی از پناهگاه حیات وحش موته را تشکیل میدهد، در حفظ انواع گونههای جانوری و گیاهی نیز نقش دارد. آهوی ایرانی و گونههای پرندگان محلی در این اکوسیستم حضور دارند و این موضوع برای گردشگران حیات وحش یک امتیاز ویژه به شمار میآید.
در کنار همه اینها، تخت سرخ به دلیل نزدیکی به حسن رباط میتواند به عنوان مقصدی یک روزه یا نیمهروز برای گردشگران طراحی شود؛ مسیری مناسب برای پیادهروی، عکاسی طبیعت و تجربههای بومگردی که با حداقل هزینه بیشترین بازده را دارد.
دره دوزخی؛ نامی ترسناک با منظری جادویی
محرم سلمانی در معرفی دیگر پدیده طبیعی همجوار، یعنی دره دوزخی، اظهار کرد: این دره بسیار دیدنی است. وی توضیح داد که اگرچه ممکن است در ساعات نزدیک به غروب آفتاب فیلمبرداری مطلوب نباشد، اما زیبایی این دره در هر نور و زمانی جلب توجه میکند.
نام دره دوزخی شاید در نگاه نخست وحشتناک به نظر برسد، اما واقعیت این است که این نام برگرفته از شکل ظاهری سنگها و شیبهای تند و ناهموار است که تداعیگر زمینهای آتشفشانی با گدازههای سرد شده میباشد. این ویژگی زمینشناسی، دره دوزخی را از بسیاری از درههای دیگر متمایز میکند و تجربهای متفاوت برای گردشگران فراهم میآورد.
به گفته وی این دره با ستونهای سنگی و دیوارههای شیبدار، ترکیبی از رنگها و بافتهای صخرهای را به نمایش میگذارد که چشم هر بینندهای را میرباید. برای پیادهروی در مسیر دره دوزخی، بسته به توانایی جسمانی و تجربه گردشگری، گزینههای متنوعی وجود دارد که میتواند از مسیرهای هموار تا بخشهای چالشبرانگیز متغیر باشد.
وی همچنین افزود: دره دوزخی فرصتی عالی برای زمینکاوان و علاقهمندان به ساختارهای زمینشناسی محسوب میشود؛ زیرا بافتهای لایهای سنگ، ساختارهای شکستگی زمین و ترکیب رنگهای طبیعی به خوبی قابل مشاهده است. این امر باعث میشود تا نه تنها گردشگران عادی، بلکه گروههای علمی نیز جذب این منطقه شوند.
عکاسی از دره دوزخی در نور صبحگاهی یا در ساعات میانی روز مناظری خلق میکند که در بسیاری از مستندهای طبیعتگردی نیز قابل رقابت است. خطوط تیز و منحنیهای سنگی، در کنار نور متغیر، تصویری زنده و پویا از زمین را به نمایش میگذارد.
این دره نه تنها ارزش دیدنی دارد، بلکه از نظر تجربه شخصی نیز میتواند به یکی از خاطرهانگیزترین بخشهای سفر به حسن رباط تبدیل شود. بسیاری از گردشگران پس از بازدید از تخت سرخ، برنامهای نیمروزه را برای عبور از مسیر دره دوزخی انتخاب میکنند تا ترکیب دو تجربه را در یک سفر داشته باشند.
چشماندازهای بومگردی و تجربههای ستارهنگری
محرم سلمانی اشاره ویژهای نیز به بخش دیگری از این منطقه دارد که شاید کمتر در گزارشهای دیگر دیده شده است. وی گفت که در تخت سرخ، نزدیک یکی از تختهسنگهای بزرگ، غاری دیدنی وجود دارد که ورود به آن از بالا انجام میشود و درون آن چشماندازی متفاوت از بیرون دارد. وی اظهار کرد این غار شبهای فوقالعادهای دارد، به گونهای که ستارههای آسمان را بدون نیاز به تجهیزات خاص میتوان مشاهده کرد.
وی با شور و شوق از آسمان صاف و پرستاره آنجا صحبت و اظهار کرد: هر شب، تماشای این آسمان برای هر بینندهای تجربهای بیبدیل است. چنین تجربهای میتواند برای کسانی که به ستارهنگری علاقه دارند، بسیار جذاب باشد.
وی تأکید کرد: با دوربین یا حتی با چشم غیرمسلح، میتوان آسمان زیبای خدا را در بالاترین وضوح تماشا کرد. به گفته وی این تجربه نه تنها برای ساکنان شهرهای بزرگ که در نور مصنوعی غرق شدهاند، ارزشمند است، بلکه برای هر طبیعتگرد و دوستدار آسمان، خاطرهای ناب میآفریند.
در شبهای بیابری و بدون مه، نور ستارگان بر سطح سنگهای تخت سرخ و دره دوزخی بازتاب مییابد و تصویری تقریباً رویایی از ارتباط زمین و آسمان را به نمایش میگذارد. این نوع تجربه فراموشنشدنی میتواند یکی از نقاط قوت برنامههای گردشگری شبانه در این منطقه باشد.
روستای حسن رباط؛ دروازه ورود به تجربههای طبیعی
روستای حسن رباط نه تنها محل اقامت و استراحت برای گردشگران به شمار میآید، بلکه خود جزئی از تجربه سفر به این مناطق طبیعی است. این روستا با باغهای انگور، قناتهای تاریخی و چشماندازهای روستایی، حس زندگی در دل طبیعت را به بازدیدکنندگان منتقل میکند.
محرم سلمانی درباره حسن رباط اظهار کرد: این روستا با قرار گرفتن در لبه دو حوزه آبریز مهم، چشماندازهای طبیعی فراوانی دارد که نمیتوان به سادگی از آنها گذشت. وی تأکید کرد ترکیب مناظر کوهستانی، باغها و مسیرهای سنتی کشاورزی، باعث شده تا حسن رباط به یک مقصد گردشگری روستایی تبدیل شود.
وی افزود: مراجعه گردشگران به این روستا، باعث شده تا اهالی نیز بیشتر به حفظ و معرفی این جاذبهها بپردازند و برنامههایی برای پذیرایی از مهمانان طراحی کنند. این فرهنگ مهماننوازی که در میان مردم منطقه ریشه دارد، میتواند مکمل تجربه بازدید از تخت سرخ و دره دوزخی باشد.
روستای حسن رباط به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، میتواند مرکزی برای برگزاری کارگاههای فرهنگی، آشپزی محلی، کارگاههای زمینشناسی و ستارهنگری شود. این موضوع به ویژه برای گردشگران خانوادگی، دانشآموزان و دانشجویان علاقهمند به طبیعت، جذاب خواهد بود.
فرصتها و چالشهای توسعه گردشگری
توسعه گردشگری در منطقه تخت سرخ و دره دوزخی نیازمند برنامهریزی، حفاظت از محیط طبیعی و مشارکت جامعه محلی است. این دو پدیده اگر چه تا کنون به طور رسمی در فهرست جاذبههای گردشگری ثبت نشدهاند، اما ویژگیهای منحصر به فردشان آنها را به گزینههایی مطلوب تبدیل کردهاند.
یکی از چالشهای اصلی حفظ این مناطق، مسائل زیستمحیطی و تهدیدات ناشی از فعالیتهای انسانی مانند استخراج معدن در اطراف است که میتواند به اکوسیستم لطمه بزند. اهمیت حفاظت از این مناطق برای نسلهای آینده و همچنین جذب گردشگران بیشتر نیازمند راهکارهای مستند و کارشناسی است.
از سوی دیگر، امکانات اقامتی مناسب، راهنمایان محلی آموزشدیده و مسیرهای نشانهگذاری شده میتواند تجربه گردشگری را به سطحی بالاتر ارتقا دهد. در این مسیر آموزش اهالی برای راهنمایی گردشگران، توسعه سوغات و صنایع دستی محلی و فراهم آوردن امکانات پایه میتواند کمک بزرگی باشد.
تخت سرخ و دره دوزخی، دو تجربه طبیعی ناب در استان اصفهان و بخش میمهاند که با چشماندازهای زمینشناسی منحصر به فرد، آسمان ستارهبار و ارتباط تنگاتنگ با روستای حسن رباط، میتوانند به قطب گردشگری طبیعی و روستایی تبدیل شوند. روایتهای مردمی مانند سخنان محرم سلمانی نشان میدهد که این مناطق نه تنها برای ساکنان محلی اهمیت دارد، بلکه پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی نیز دارد.
اگر مدیریت، حفاظت و تبلیغات هدفمند همراه با مشارکت جامعه محلی صورت گیرد، تخت سرخ و دره دوزخی میتوانند نمونهای باشکوه از گردشگری پایدار در ایران باشند؛ جایی که طبیعت، فرهنگ بومی و تجربههای انسانی در کنار هم قرار گرفته و خاطرهای نیرومند برای هر بازدیدکنندهای رقم میزند.
