رونمایی از کتاب پژوهشی گویش خوسف در هفته پژوهش خراسان جنوبی/ مستندسازی یکی از کهنترین گویشهای فارسی
با حضور استاندار خراسان جنوبی و مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان، از کتاب «گویش خوسف» تألیف مجید طامه و محمد فرجامی در نمایشگاه هفته پژوهش و فناوری رونمایی شد.
بهگزارش میراثآریا، سید احمد برآبادی در این مراسم انتشار این اثر را دستاوردی ارزشمند در حوزه مستندسازی میراث ناملموس دانست و گفت: این کتاب حاصل طرحی پژوهشی است که با حمایت و نظارت ادارۀ کل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی انجام شد و امروز یکی از دقیقترین منابع برای شناخت گویشهای اصیل خراسان جنوبی محسوب میشود. گویش خوسف گنجینهای از واژگان کهن و ساختارهای زبانی منحصربهفرد است که حفظ آن ضرورتی فرهنگی و علمی بهشمار میرود.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خراسان جنوبی افزود: دادههای گردآوریشده در این کتاب، از جمله واژهها، جملهها، اصطلاحات، ضربالمثلها و روایتهای محلی، برای پژوهشگران زبانشناسی، مردمشناسی و مطالعات فرهنگ عامه بسیار سودمند است. این اثر نهتنها زبان، بلکه بخشی از حافظه تاریخی مردم خوسف را ثبت کرده است.
برآبادی تأکید کرد: در مقدمه کتاب، نویسندگان با نگاهی علمی پیشینه تاریخی و جغرافیایی خوسف را از دوران پارینهسنگی تا پایان دوره صفویه بررسی کردهاند که ارزش این اثر را دوچندان میکند.
محمد فرجامی دکترای باستانشناسی و کارشناس میراثفرهنگی استان خراسان جنوبی، یکی از مؤلفان کتاب، در سخنانی هدف از تدوین این اثر را پاسداری از گویشهای اصیل خراسان دانست و گفت: گویشهای خراسانی از گویشهای اصیل و مهم زبان فارسیاند که هم به سبب گستردگی آنها در پهنهای وسیع و کثرت مردمانی که به آنها سخن میگویند و هم به سبب پیشینۀ تاریخی و پیوند با گذشتۀ زبان فارسی بررسی و شناخت و تلاش برای حفظ آنها ارج و ارزش فراوان دارد. میدانیم که بسیاری از واژههایی که در دورانهای گوناگون تاریخی بخشی از گنجینۀ واژگانی زبان فارسی را میساختهاند امروزه در زبان معیار و روزمره کاربرد خود را کمابیش از دست داده و به فراموشی سپرده شدهاست، اما در گویشهای فارسی خراسان هنوز رواج و کاربرد دارند و زنده و جاری هستند. در واقع، اینها بخشی از گنجینۀ تاریخی زبان فارسی هستند و بسیاری از آنها میتوانند امروزه بر غنای زبان فارسی بیفزایند. از این گذشته، دادههای این گویشها در مطالعات ادبی و تصحیح متون کهن فارسی نیز راهگشاست.
او افزود: در استان خراسان جنوبی گویشهای اصیلی هنوز رواج دارند که دقایق و ظرایف فارسی متقدم را میتوان در آنها بازجست. از جملۀ این گویشها میتوان به گویش رایج در خوسف اشاره کرد. گویش خوسف مانند دیگر گویشهای فارسی رایج در خراسان ویژگیهای واژگانی و دستوری کهنی را در خود حفظ کردهاست که امروزه در فارسی معیار اثری از آنها دیده نمیشود. ما در این پژوهش کوشیدیم این ذخیره گرانبها را ثبت کنیم تا برای نسل امروز و آینده باقی بماند.
فرجامی ادامه داد: چارچوب و شالودۀ این کتاب براساس «راهنمای گردآوری گویشهای ایرانی» است که در گروه «زبانها و گویشهای ایرانی» فرهنگستان زبان و ادب فارسی تهیه و تدوین شدهاست. اما ما فراتر از آن پیش رفتیم و واژهها و جملههایی را که فقط در خوسف یا برخی نقاط خراسان جنوبی کاربرد دارد، نیز جمعآوری کردیم.
دکترای باستانشناسی و کارشناس میراثفرهنگی استان خراسان جنوبی گفت: در این کتاب تلاش کردیم علاوه بر واژهنامه، داستانها، افسانهها و اصطلاحات رایج را نیز در قالب فصلهای جداگانه ارائه کنیم. این دادهها برای پژوهشهای زبانشناختی و همچنین مطالعات ادبی بهویژه تصحیح متون کهن فارسی بسیار راهگشا خواهد بود.
او تصریح کرد: اعتقاد ما این است که گویشهای بومی، نهتنها متعلق به یک منطقه، بلکه بخشی از هویت تاریخی تمام ایرانیاناند. امیدواریم این کتاب انگیزهای برای پژوهشهای بیشتر در حوزه گویشهای خراسان باشد.
انتهای پیام/
