کشف نقش‌برجسته‌های چهره انسانی ۱۰ هزار ساله در «سفرتپه» ترکیه
باستان‌شناسان در جنوب‌شرق ترکیه دو نقش‌برجسته چهره انسانی را کشف کرده‌اند که قدمت آن‌ها بیش از ۱۰ هزار سال برآورد می‌شود، آثاری کمیاب که تصویری تازه از تنوع و تحول هنر در دوران نوسنگی ارائه می‌دهند.
به‌گزارش میراث آریا، باستان‌شناسان در محوطه باستانی سفرتپه در استان شانلی‌اورفا، واقع در جنوب‌شرق ترکیه، موفق به کشف دو نقش‌برجسته چهره انسانی شده‌اند که بر اساس ارزیابی‌ها بیش از ۱۰ هزار سال قدمت دارند. این یافته جدید با توجه به کمیاب بودن نمایش دقیق چهره انسان در دوره نوسنگی، اهمیت ویژه‌ای برای شناخت هنر و باورهای جوامع اولیه دارد.
سفرتپه یکی از محوطه‌های باستانی قرارگرفته در چارچوب پروژه ملی «پژوهش عصر نوسنگی استان شانلی‌اورفا – تپه‌های سنگی» است. این برنامه را وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه با هدف مطالعه و کاوش محوطه‌های هم‌دوره گوبکلی‌تپه و دیگر مراکز کهن منطقه آغاز کرده است.
سرپرستی کاوش‌ها بر عهده امره گولدوان، استاد باستان‌شناسی پیشاتاریخ دانشگاه استانبول است.
او در توضیح این کشف اعلام کرد که نقش‌برجسته‌ها روی چهار بلوک سنگ آهکی حک شده‌اند که احتمال می‌رود در گذشته نوعی سکو یا پلتفرم آیینی را تشکیل می‌داده‌اند. هر دو چهره به سمت شمال ساخته شده‌اند و از نظر سبک‌شناختی تفاوت‌های مهمی با نمونه‌های شناخته‌شده در محوطه‌های هم‌دوره مانند گوبکلی‌تپه، کراهان‌تپه و سایبورچ دارند.
به گفته گولدوان، یکی از چهره‌ها به صورت کم‌برجسته (low relief) و دیگری پربرجسته (high relief) اجرا شده است. در نمونه پربرجسته، جزئیاتی مانند حلقه چشم، خط دور چشم، برآمدگی ابرو، بینی، دهان و حتی گوش‌ها با دقت بی‌نظیری تراشیده شده‌اند. در مقابل، چهره کم‌برجسته با چشمان بسته و بینی و دهانی ساده‌شده نمایش داده شده است و از نظر فرم لب‌ها با نمونه‌های متداول در کراهان‌تپه تفاوت دارد.
او افزود: این تفاوت‌ها نشان می‌دهد سفرتپه دارای زبان هنری مستقل بوده و بر خلاف تصور پیشین، همه جوامع نوسنگی منطقه شانلی‌اورفا از یک سبک واحد پیروی نمی‌کرده‌اند. تاکید ویژه بر چشم، گوش و بینی در این نقش‌ها آن‌ها را کاملا متمایز می‌کند.
این یافته‌ها به گفته پژوهشگران، گامی تازه در ترسیم نقشه هنری و فرهنگی تپه‌های سنگی است و نشان می‌دهد جوامع نخستین چگونه از سنگ برای بیان هویت، نمادگرایی و باورهای آیینی خود استفاده کرده‌اند.
کاوش‌ها و مطالعات تکمیلی در سفرتپه ادامه دارد و انتظار می‌رود اطلاعات بیشتری درباره شیوه‌های هنری و زندگی اجتماعی نخستین ساکنان این منطقه آشکار شود.
انتهای پیام/
