چشم‌انداز نوین تحول مالی در کیش اینوکس داووس ایرانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری تسنیم، مهدی فقیهی مشاور وزیر ارتباطات و عضو هیئت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی در این نشست گفت: در عصر حاضر داده همان نقشی را دارد که روزی پول نقد در نظام بانکی ایفا می‌کرد. 

وی افزود: اگر تا دیروز بانک حافظ دارایی بود، امروز خود داده به دارایی اصلی و الگوی رفتار اقتصادی بدل شده است.  

فقیهی مطرح کرد: اقتصاد جهانی در آستانه دوره‌ای قرار دارد که در آن شفافیت و اشتراک‌گذاری جای انحصار را می‌گیرد و این تغییر نقطه آغاز منظومه‌ای است که فاینانس باز تنها یکی از اجزای آن است. 

وی تأکید کرد: فاینانس باز مفهومی فراتر از بانکداری باز است و تمامی اجزای اکوسیستم مالی را شامل بیمه، سرمایه‌گذاری، دارایی‌های دیجیتال و ابزارهای اعتباری در شبکه‌ای هم‌پیوسته به هم متصل می‌کند؛ شبکه‌ای که داده در آن حکم خون در گردش اقتصاد را دارد.  

وی افزود: همان‌گونه که سلامت بدن به سلامت جریان خون وابسته است، سلامت نظام اقتصادی داده‌محور نیز در گرو اعتماد و اطمینان به داده‌هایی است که به اشتراک گذاشته می‌شوند. رویکرد بدبینانه نسبت به تبادل داده باید جای خود را به درک فرصت‌های آن بدهد، زیرا باز شدن داده‌ها تهدید نیست بلکه عامل توانمندسازی نظام مالی است.  

فقیهی گفت: ورود فناوری‌های تحول‌آفرین موجب شده خدمات مالی از قالب سنتی عبور کنند و با زندگی روزمره مردم آمیخته شوند. 

وی ادامه داد: انتظار امروز جامعه از فناوری آن است که خدمات مالی بدون محدودیت مکان و زمان در دسترس باشد و بانک آینده باید در منزل، خودرو یا حتی در فضای مجازی خدمات ارائه دهد.  

او تصریح کرد تجربه دیجیتال در فاینانس باز یعنی مشتری تعیین‌کننده نحوه دریافت خدمت است نه مؤسسه مالی. وی افزود: فلسفه فاینانس باز بر شخصی‌سازی خدمات استوار است؛ به این معنا که فرد خود انتخاب می‌کند چگونه از بانک، بورس یا بیمه سرویس بگیرد.  

فقیهی یادآور شد: نظام بانکی باید نگاه خود را از مالکیت بسته داده‌ها به سمت ارزش‌آفرینی از طریق اشتراک‌گذاری سوق دهد، زیرا داده‌ها در انحصار بی‌ارزش می‌شوند. 

وی توضیح داد: در بانکداری باز محور ارائه خدمات بانک است، اما در فاینانس باز همه نهادهای مالی از جمله بانک، بیمه و بازار سرمایه در اکوسیستمی مشترک خدمات متصل و سفارشی ارائه می‌کنند و در نهایت تجربه مالی فردی جایگزین خدمت نهادی می‌شود.  

وی با اشاره به نقش صندوق نوآوری و شکوفایی گفت این صندوق صرفاً تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان نیست بلکه نهاد تنظیم‌گر و تربیتی زیست‌بوم نوآوری محسوب می‌شود. از نگاه وی، صندوق نوآوری در منظومه فاینانس باز پلی میان فناوری‌های داده‌محور و خدمات مالی هوشمند خواهد بود.  

فقیهی افزود: اجرای فاینانس باز در کشور نیازمند هماهنگی میان دستگاه‌ها و ایجاد بسترهای مشترک داده است که امنیت، کنترل و حاکمیت داده را تضمین کنند. 

وی گفت: الگوی جهانی فاینانس باز بر سه رکن اعتماد متقابل، شفافیت تبادل داده و تضمین حقوق داده‌پردازان استوار است.  

در ادامه نشست، فرید احمدی رئیس هیئت‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه منطقه آزاد ماکو بیان کرد: بانکداری امروز تنها فناوری نیست بلکه فلسفه اجتماعی و اقتصادی است که بر دموکراسی داده و شفافیت اطلاعات مالی استوار شده است. 

وی افزود: بانکداری باز شیوه‌ای از تنظیم رابطه میان نهادهای مالی و جامعه است که اساس آن بر اعتماد و مشارکت عمومی بنا شده است.  

احمدی گفت: ورود نهادهای مالی به عرصه بانکداری باز حاصل اجبارهای معماری جدید و تغییر ذائقه مشتریان است. 

وی افزود: با ظهور پلتفرم‌های غیربانکی مانند موتورهای جست‌وجو و شبکه‌های اجتماعی، ساختار ارتباطی میان مشتری و بانک دگرگون شد و این بازیگران جدید توانستند خدمات شخصی‌سازی‌شده ارائه دهند.  

وی خاطرنشان کرد: بانک‌ها زمانی دریافتند شبکه‌ای از واسطه‌ها شکل گرفته است و در نتیجه ناگزیر به ورود به معماری سرویس‌گرا شدند؛ ساختاری که نقش همه بازیگران مالی را بدون حذف نهادهای اصلی به رسمیت می‌شناسد. 

احمدی عنوان کرد: معماری سرویس‌گرا زیرساخت اصلی بانکداری باز و فاینانس باز است و سبب بهبود امنیت داده‌ها در نظام مالی شده است.  

وی توضیح داد: در این معماری داده‌ها به اجزای کوچک‌تر تقسیم و به شکل خردداده مدیریت می‌شوند؛ همین ویژگی احتمال نشت گسترده اطلاعات را به حداقل می‌رساند. 

وی افزود: امنیت در نظام داده‌محور نه از مسیر محدودسازی بلکه از راه معماری منطقی و رمزنگاری طبقه‌بندی‌شده تأمین می‌شود.

وی بیان کرد: فاینانس باز رابطه‌ای سالم میان شفافیت و حریم خصوصی برقرار می‌کند؛ داده‌ها قابل دسترسی هستند اما در سطح مجاز و با تفکیک هویتی. 

احمدی افزود: هدف فاینانس باز آن است که اعتماد عمومی جایگزین انحصار اطلاعات شود و تصور بانک به عنوان مالک داده به نهاد همکار داده تبدیل گردد.  

وی یادآور شد که بانک‌ها، بیمه‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و پلتفرم‌های اجتماعی هر یک بخشی از داده مالی را در اختیار دارند و هماهنگی میان آنان نیازمند پذیرش مفهوم دموکراسی داده است؛ یعنی داده به عنوان منبع شفاف ارزش اقتصادی قابل بهره‌گیری برای تمام نهادهای مالی.  

احمدی تأکید کرد: امنیت و شفافیت دو روی یک سکه‌اند و وقتی فاینانس باز با رمزگذاری دقیق و تفکیک مسئولیت اجرا شود، حریم خصوصی حفظ و اطلاعات مالی در اختیار اکوسیستم اقتصادی قرار می‌گیرد. 

وی گفت: فلسفه فاینانس باز را باید همچون فلسفه دموکراسی داده درک کرد؛ مدلی که انتقال قدرت اقتصادی از تمرکز اطلاعات به اشتراک هوشمندانه میان همه بازیگران مالی را ممکن می‌سازد.  

مهدی فقیهی در بخش دیگری از این نشست افزود: تحقق فاینانس باز بدون توجه به زیرساخت فناورانه، سازوکار حقوقی و سرمایه انسانی ممکن نیست. 

وی تصریح کرد: کشور باید میان حفظ حریم خصوصی داده‌های شهروندان و تشویق نوآوری تعادل برقرار کند.  

فقیهی گفت: مقرراتی که مانع نوآوری شوند اقتصاد دیجیتال را دچار رکود می‌کنند و در مقابل بی‌توجهی به حفاظت داده اعتماد عمومی را از میان می‌برد. 

وی افزود: استانداردسازی تبادل داده و احراز هویت معتبر از ارکان ایجاد اعتماد عمومی است.  

وی تأکید کرد: جامعه باید باور کند مزایای فاینانس باز فراتر از خطرات احتمالی است و تعامل میان بانک‌ها، فین‌تک‌ها و نهادهای قانون‌گذار باید مسیر اجرای مطمئن این مدل را فراهم سازد. 

فقیهی بیان کرد: صندوق نوآوری می‌تواند محور شکل‌گیری کنسرسیوم‌های داده امن و حمایت‌کننده همکاری بانک‌ها و شرکت‌های فناوری باشد.  

وی افزود: پروژه فاینانس باز برنامه‌ای ملی برای گذار از انحصار داده به مشارکت هوشمندانه است و سیاست‌های ملی باید ضمن حفظ داده‌های شهروندان، نوآوری را تشویق کنند.  

فرید احمدی نیز گفت: آنچه مانع بهره‌گیری کامل از داده در تصمیم‌سازی مالی کشور شده نگرش نهادی و ذهنیت مدیریتی است، نه کمبود فناوری. 

وی افزود: در معماری فاینانس باز مأموریت مدیران همکاری و اشتراک امن داده و خلق ارزش جمعی است.  

احمدی اظهار کرد: فرهنگ مدیریتی کشور باید از فردگرایی به همکاری تغییر کند و نظام مالی به‌جای تقدیر فردی، ارزیابی جمع‌محور را مبنا قرار دهد. 

وی افزود: گذار موفق از بانکداری باز به فاینانس باز مستلزم جامعه مدیریتی با ذهنیت اشتراکی و نگرش داده‌محور است.  

فقیهی در بخش دیگری از نشست درباره خلأ قانونی کشور در زمینه حفاظت داده گفت: نبود قانون مشخص برای صیانت از داده‌های شهروندان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اعتماد عمومی است. 

وی بیان کرد: در ایران هنوز قانون جامع حفاظت داده وجود ندارد و بندهای پراکنده کافی نیستند.  

وی افزود: تجربه اروپا نشان داده است قانون جامع حفاظت داده می‌تواند توازن میان مالکیت داده و توسعه فناوری را برقرار کند. 

فقیهی پیشنهاد کرد نهادهای مالی کشور منشور اخلاق داده‌های مالی را تدوین کنند تا اصول حفظ، اشتراک و حذف داده‌ها در قالب تعهد رسمی تعریف شود.  

فقیهی گفت: منشور اخلاقی باید ضمانت اجرایی داشته باشد و تخلف از آن مشمول جریمه شود، زیرا بی‌اعتمادی عمومی نتیجه نبود این سازوکارهاست. 

وی تأکید کرد تشکیل نهاد مشارکتی میان بانک‌ها، بازار سرمایه، بیمه و فین‌تک‌ها برای صیانت از داده اقدامی حیاتی است.  

در پایان، فرید احمدی در جمع‌بندی مسیر گذار ایران از بانکداری باز به فاینانس باز تصریح کرد: این تحول نه صرفاً تغییر یک فناوری، بلکه گذار یک فلسفه اقتصادی است. 

وی افزود: فاینانس باز باید اثر خود را در سطح کلان اقتصاد نشان دهد و موفقیت آن به همکاری میان نهادهای مالی و تنظیم‌گران وابسته است.  

احمدی گفت: آینده فاینانس باز به عمق اعتماد عمومی و کیفیت تنظیم‌گری آن بستگی دارد و اگر نهادهای قانون‌گذار بتوانند تعادل میان نوآوری و حریم خصوصی را برقرار کنند، ایران در مسیر شکل‌گیری نظام مالی هوشمند و داده‌محور جهانی قرار خواهد گرفت.  

بر اساس این گزارش؛ این نشست در چارچوب برنامه‌های رسمی کیش اینوکس داووس ایرانی برگزار شد و از نگاه تحلیلگران، یکی از گام‌های مؤثر در تدوین معماری آینده اقتصاد داده‌محور ایران به شمار می‌رود.

انتهای پیام/