مجلس بساط فشار مالی بر مردان را جمع میکند
مهریه، از حقوق مالی مهم زنان در ایران، این روزها به چالشی برای زوجین و نظام قضایی تبدیل شده است. با افزایش مهریههای سنگین و مشکلات پرداخت، مجلس در سال ۱۴۰۴ طرح مالیات بر مهریههای بالاتر از سقف مشخص را بررسی میکند تا ضمن کاهش مهریههای غیرمنطقی، فرآیند مطالبه مهریه برای زنان سریعتر و عادلانهتر شود. این قانون نوآورانه، با تعیین سقف معافیت، نرخ مالیات و زمان پرداخت مشخص، میتواند نظام مهریه در ایران را متعادلتر کند.
گسترش نیوز: مهریه، یکی از مهمترین حقوق مالی زنان در قانون مدنی ایران، به عنوان مالی که بهمحض وقوع عقد نکاح به مالکیت زن درمیآید، جایگاه ویژهای در فرهنگ و قوانین ازدواج در ایران دارد. این حق مالی، که میتواند شامل وجه نقد، سکه، ملک، خودرو یا سایر اموال باشد، نهتنها نمادی از تعهد زوج به زوجه است، بلکه در بسیاری از موارد بهعنوان ابزاری برای تأمین امنیت مالی زن در زندگی مشترک یا در صورت جدایی عمل میکند. بااینحال، در سالهای اخیر، افزایش مهریههای سنگین و ناتوانی بسیاری از مردان در پرداخت آن، چالشهای متعددی را برای زوجین و نظام قضایی کشور ایجاد کرده است. از زندانی شدن تعداد زیادی از مردان به دلیل عدم توانایی پرداخت مهریه گرفته تا پیچیدگیهای دادرسی برای زنان در مطالبه این حق، همگی نشاندهنده نیاز به اصلاحات قانونی در این حوزه بوده است.
یکی از جدیدترین ابتکارات قانونگذاری در این زمینه، طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی و مهریه، موسوم به قانون جدید مالیات مهریه است که در سال ۱۴۰۴ در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است. این طرح با هدف کاهش مهریههای سنگین و ایجاد تعادل در تعهدات مالی زوجین، پیشنهاد وضع مالیات بر مهریههای بالاتر از سقف مشخصی را ارائه کرده است.
قانون جدید مالیات مهریه؛ زمینه و اهداف
در دهههای گذشته، افزایش پروندههای قضایی مرتبط با مهریه، به خصوص در مواردی که مردان به دلیل ناتوانی مالی در پرداخت مهریههای سنگین زندانی شدهاند، فشار قابلتوجهی بر قوه قضاییه وارد کرده است. علاوه بر این، طولانی بودن روند دادرسی برای مطالبه مهریه، زنان را نیز با مشکلات متعددی مواجه کرده است. به همین دلیل، قانونگذاران از سال ۱۳۹۹ با ارائه طرحهایی مانند قانون جدید به اجرا گذاشتن مهریه و اکنون قانون جدید مالیات مهریه، در تلاش برای حل این معضلات بودهاند.
قانون جدید مالیات مهریه، که هنوز به مرحله اجرا نرسیده اما در مجلس در دست بررسی است، دو هدف اصلی را دنبال میکند:
۱. کاهش مهریههای سنگین: با وضع مالیات بر مهریههای بالاتر از سقف مشخص، قانونگذاران امیدوارند زوجین از تعیین مهریههای غیرمنطقی و سنگین خودداری کنند.
۲. تسهیل روند دادرسی مهریه: این قانون با کوتاه کردن فرآیند مطالبه مهریه، به زنان امکان میدهد تا با مراجعه مستقیم به اجرای احکام دادگستری، بدون نیاز به طی مراحل طولانی دادرسی، مهریه خود را دریافت کنند.
این طرح با ایجاد تعادل بین حقوق زوجین و کاهش بار مالی و قضایی، به دنبال ایجاد یک نظام عادلانهتر در حوزه مهریه است. اما این قانون با انتقاداتی نیز مواجه شده است، بهویژه از سوی کسانی که معتقدند وضع مالیات بر مهریه ممکن است حق زنان برای استفاده از مهریه بهعنوان ابزاری برای تأمین امنیت مالی یا طلاق را محدود کند.
آیا مهریه مشمول مالیات میشود؟
یکی از سؤالات کلیدی که در جامعه ایران مطرح میشود، این است که آیا مهریه مشمول مالیات خواهد شد؟ برای پاسخ به این پرسش، باید دو حالت را بررسی کرد:
۱. پیش از تصویب قانون جدید مالیات مهریه
در حال حاضر، تا زمانی که قانون جدید مالیات مهریه به تصویب و اجرا نرسیده است، هیچ مالیاتی به مهریه تعلق نمیگیرد. این بدان معناست که اگر مهریه بهصورت سکه، وجه نقد، یا اموال دیگر (مانند ملک یا خودرو) تعیین شده باشد، تا زمانی که زن برای مطالبه مهریه اقدام نکند یا نقل و انتقال اموال صورت نگیرد، مالیاتی به آن تعلق نمیگیرد. بااینحال، اگر مهریه بهصورت سکه باشد و زن برای خریدوفروش سکهها اقدام کند، یا اگر مهریه شامل اموال غیرنقدی مانند ملک یا خودرو باشد و نقل و انتقال رسمی انجام شود، این معاملات مشمول مالیاتهای مربوطه (مانند مالیات سکه یا مالیات نقل و انتقال اموال) خواهند شد.
۲. پس از تصویب و اجرای قانون جدید مالیات مهریه
با تصویب احتمالی قانون جدید مالیات مهریه در سال ۱۴۰۴، زوجینی که مهریهای بالاتر از سقف معین تعیین کنند، ملزم به پرداخت مالیات ثبت مهریه در زمان ثبت سند ازدواج خواهند بود. این مالیات، که بهعنوان درصدی از ارزش مهریه توافقشده محاسبه میشود، باید به حساب دولت واریز شود تا سند ازدواج صادر گردد. عدم پرداخت این مالیات میتواند تبعات قانونی جدیای به دنبال داشته باشد، از جمله عدم امکان دریافت سند ازدواج یا طرح دعاوی مرتبط با مهریه، طلاق، یا نفقه در دادگاههای خانواده.
میزان و نحوه محاسبه مالیات مهریه
قانون جدید مالیات مهریه، نرخهای مشخصی را برای مالیات ثبت مهریه تعیین کرده است که به تعداد سکههای توافقشده بستگی دارد. این نرخها به شرح زیر است:
تا ۱۴ سکه: معاف از مالیات.
۱۵ تا ۱۰۰ سکه: ۱.۱ درصد ارزش کل مهریه.
۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه: ۲ درصد ارزش کل مهریه.
بیش از ۲۰۰ سکه: ۱۵ درصد ارزش کل مهریه.
مالیات مهریه بر عهده کیست؟
یکی از پرسشهای اساسی درباره قانون جدید مالیات مهریه این است که مسئولیت پرداخت این مالیات بر عهده چه کسی است؟ برخلاف تصور عمومی که ممکن است فرض کنند مالیات بر عهده دریافتکننده مهریه (زوجه) است، قانون جدید مالیات مهریه این مسئولیت را بهصورت مشترک بر عهده زوجین قرار داده است. این رویکرد با هدف ایجاد عدالت و کاهش تنشهای مالی بین زوجین طراحی شده است.
در گذشته، اختلافات بر سر پرداخت مهریه و هزینههای مرتبط با آن، بهویژه در زمان جدایی، مشکلات زیادی را برای زوجین ایجاد کرده بود. قانون جدید با الزام هر دو طرف به مشارکت در پرداخت مالیات، تلاش میکند تا بار مالی را بهصورت عادلانه تقسیم کند. این امر همچنین به زوجین انگیزه میدهد تا در تعیین میزان مهریه، با دقت بیشتری عمل کنند و از توافق بر مبالغ غیرمنطقی خودداری کنند.
زمان پرداخت مالیات مهریه
مطابق قانون جدید، مالیات مهریه در زمان ثبت عقد نکاح و درج مهریه در سند ازدواج دریافت میشود. زوجین باید در زمان حضور در محضر برای ثبت عقد، مالیات محاسبهشده بر اساس تعداد سکهها یا ارزش مهریه را به حساب دولت واریز کنند. این پرداخت شرط لازم برای صدور سند ازدواج است. در صورتی که مهریه تا سقف ۱۴ سکه تعیین شده باشد، زوجین از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.
این زمانبندی پرداخت، بهعنوان یک اقدام پیشگیرانه، تضمین میکند که زوجین پیش از وقوع اختلافات احتمالی در آینده، تعهدات مالی خود را مشخص کنند. بااینحال، این الزام ممکن است برای برخی زوجین، بهویژه کسانی که توانایی مالی محدودی دارند، چالشبرانگیز باشد.
سخن پایانی
قانون جدید مالیات مهریه، گامی نوآورانه در جهت اصلاح نظام مهریه در ایران است. این قانون با وضع مالیات بر مهریههای سنگین و تسهیل فرآیند مطالبه مهریه، تلاش میکند تا تعادلی بین حقوق زوجین و کاهش بار قضایی ایجاد کند. بااینحال، موفقیت این قانون به عوامل متعددی، از جمله نحوه اجرا، پذیرش اجتماعی، و تأثیر آن بر وضعیت مالی و حقوقی زوجین بستگی دارد. در نهایت، این قانون میتواند بهعنوان یک ابزار مؤثر برای کاهش مشکلات مرتبط با مهریه عمل کند، مشروط بر اینکه با دقت و عدالت اجرا شود.
امیر خیرخواهان
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید