«سینماحقیقت» انعکاس صداهای متفاوت است/ برگزاری ۲ بزرگداشت و ۲ نکوداشت

به گزارش میراث آریا، نشست رسانه‌ای نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» با حضور اصحاب رسانه و محمد حمیدی‌مقدم دبیر این رویداد روز یکشنبه ۱۶ آذر ۱۴۰۴ در مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی برگزار شد. در ابتدای این نشست، محدثه واعظی‌پور مدیر روابط عمومی جشنواره، با خوشامدگویی به حاضران، نکاتی را بیان کرد.

واعظی‌پور با اشاره به نزدیکی زمان برگزاری جشنواره، خطاب به رسانه‌ها گفت: یک سال خیلی سریع گذشت و ما به نشست رسانه‌ای نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» رسیدیم.

او از تمامی رسانه‌ها و حامیانی که در طول سال گذشته مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و جشنواره «سینماحقیقت» را همراهی کرده‌اند، تشکر و ابراز امیدواری کرد که این همراهی در ایام برگزاری جشنواره نیز تداوم داشته باشد.

مدیر روابط عمومی جشنواره در ادامه، رویکرد این نشست را ترجیح به «شنیدن» اعلام کرد و افزود: ما مثل پارسال ترجیح می‌دهیم که در این جلسه بیشتر شنونده باشیم و فرصت در اختیار دوستان (رسانه‌ها) باشد تا نظرات و مسائل خود درباره «سینما حقیقت» را مطرح کنند.

او در بخش دیگری از سخنانش، از زحمات همه دست‌اندرکاران جشنواره به‌ویژه دبیر، تیم برگزاری، مدیران و همکاران در مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و تیم روابط عمومی قدردانی کرد و گفت: از همه کسانی که زحمت می‌کشند و ممکن است، دیده نشوند، مخصوصاً مدیرانی که در زمینه روابط عمومی خیلی به ما کمک می‌کنند و حساسیت و وسواس زیادی در انتشار اخبار و دیده شدن «سینماحقیقت» دارند، تشکر می‌کنم.

واعظی‌پور در پایان، با تبریک پیشاپیش میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن و روز مادر، آرزو کرد روزهای خوبی در ایام جشنواره در پیش باشد.

ادامه نشست خبری این دوره از جشنواره با سخنرانی محمد حمیدی مقدم، دبیر نوزدهمین جشنواره سینماحقیقت، ادامه یافت.

او در ابتدا با تبریک فرا رسیدن میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) و روز دانشجو، به استقبال این مناسبت‌ها در برنامه‌های جشنواره اشاره کرد.

دبیر جشنواره با اشاره به انتشار زودهنگام اسامی فیلم‌های بخش‌های مختلف قبل از نشست خبری، این اقدام را نمادی از «شفافیت و مواجهه با همه آنچه که ممکن است در فرایند جشنواره رخ دهد» خواند.

او مهم‌ترین نکته آماری این دوره را رشد حدود ۳۰ تا ۳۵ درصدی تولید مستند در کشور نسبت به سال گذشته اعلام کرد و افزود: این رشد به‌ویژه در بخش فیلم‌های کوتاه مشهود است که نشان‌دهنده «پویایی و زندگی در حوزه سینمای مستند» است.

حمیدی‌مقدم اعلام کرد از ۷۳۴ اثر رسیده، در نهایت تعداد فیلم‌های انتخاب‌شده در بخش‌های مسابقه ملی بدین شرح است؛ ۲۵ فیلم کوتاه، ۲۳ فیلم بلند، ۲۰ فیلم نیمه بلند، ۲۴ فیلم در بخش جایزه شهید آوینی، ۱۷ فیلم در بخش جدید دانشجویی.

دبیر جشنواره از ایجاد دو بخش جدید در این دوره خبر داد و گفت: ابتدا بخش دانشجویی است که با تمرکز بر کارهای نو و کنکاش‌های جدید فیلمسازان زیر ۳۰ سال و تا مقطع کارشناسی ارشد، که حدود ۳۰ تا ۴۰ اثر به آن ارسال شد.

او ابراز کرد: بخش دوم «عکس متوالی» یا «عکس داستانی» است که با هدف ایجاد پیوند بین عکاسی و سینمای مستند و پرکردن خلاء پژوهشی- تصویری در برخی موضوعات برقرار شده است. این بخش با همکاری خانه هنرمندان و همراه با ورک‌شاپ و کلاس‌های تخصصی برگزار می‌شود و میزبان ۱۹۷ عکس خواهد بود.

حمیدی‌مقدم در ادامه گفت: انتخاب نهایی فیلم‌های مسابقه حاصل مشورت با حدود ۲۰ تا ۲۲ کارشناس و مشاور از صنوف سینمای مستند ایران است.

دبیر «سینماحقیقت» همچنین بر دو محور تخصصی جشنواره تأکید کرد: در این دوره تداوم توجه به «مستند انیمیشن» به عنوان قالبی مهم در تولیدات مرکز گسترش و سینمای آینده و پرداختن به «واقعیت افزوده» و «واقعیت گسترده» با برگزاری جلسات کارشناسی با حضور کارشناسان خارجی برای بررسی قابلیت‌های این فناوری‌ها در مستندسازی داریم.

دبیر جشنواره اعلام کرد که همچون سال گذشته، بخش ویژه‌ای با موضوع مقاومت فلسطین و غزه با مسابقه جداگانه در بخش بین‌الملل برنامه‌ریزی شده است.

او همچنین در پاسخ به برخی نقدها درباره پوشش رسانه‌ای عملیات اخیر («جنگ ۱۲ روزه»)، از حضور ۳۱ فیلم در بخش ترکیب تمدن ایران با موضوع این رویداد خبر داد و تأکید کرد که مستندسازان ایرانی با امکانات موجود، به خوبی به ثبت این وقایع پرداخته‌اند. جشنواره بستری فراهم می‌کند تا حتی آثاری که در این حوزه به بخش مسابقه راه نیافته‌اند نیز به نمایش درآیند.

در ادامه نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت»، حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره، به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد.

او در پاسخ به پرسشی درباره «جایزه مردمی» تأکید کرد که همچون سال گذشته، این بخش با همکاری انجمن تهیه‌کنندگان صنفی مستند و از طریق سامانه آنلاین «هاشور» به عنوان دقیق‌ترین شیوه رأی‌گیری برگزار خواهد شد و مبلغ جایزه نیز افزایش یافته است.

درباره اکران آنلاین، دبیر جشنواره با اشاره به اینکه «سینماحقیقت» خود مبدع جشنواره آنلاین بود، گفت: این بحث پیچیده‌ای است. با وجود تمایل برخی فیلمسازان به نبود نمایش آنلاین، با هماهنگی یک یا دو پلتفرم مشخص (غیر از هاشور)، تعداد محدودی از فیلم‌ها در روزهای آینده به صورت آنلاین ارائه خواهند شد.

او خاطرنشان کرد: رویه جهانی به سمت محدود کردن دسترسی آنلاین تنها برای خریداران، مدیران جشنواره‌ها و شبکه‌های تلویزیونی است و «سینماحقیقت» نیز با توجه به شرایط، تصمیم نهایی را خواهد گرفت.

حمیدی‌مقدم در پاسخ به پرسش دیگری درباره حضور فیلم‌های سیاسی، گفت: بله، ما امسال چندین فیلم سیاسی داریم که در بخشی ویژه یا بخش‌های مسابقه به نمایش در خواهد آمد.

او ابراز امیدواری کرد که جشنواره نوزدهم بتواند «میزبان واقعی همه صداهای مختلف باشد» و فضایی مبتنی بر «صبر و متانت» برای دیدن «نگاه‌های مختلف» فراهم کند.

دبیر جشنواره با بیان اینکه این هفتمین سال دبیری اوست، به چالش‌های بخش بین‌الملل اشاره کرد و گفت: حاضر است پس از جشنواره به صورت مشروح درباره «فضای ناجوانمردانه‌ای که برای ما در حوزه بین‌الملل که توسط برخی هموطنان در حوزه فرهنگ شکل گرفته است» گفت‌وگو کند.

او موفقیت‌های اخیر دیپلماسی فرهنگی ایران مانند میزبانی ۲۰۰ مهمان بین‌المللی در جشنواره جهانی فیلم فجر را نمونه دانست و گفت: جشنواره «سینماحقیقت» حتی در شدیدترین بحران‌ها «واقعی» بوده است.

حمیدی‌مقدم اعلام کرد با وجود فضاسازی‌های منفی، امسال شاهد «اشتیاق» مهمانان خارجی برای سفر به ایران هستیم.

او اضافه کرد: امسال نوید این را می‌دهیم که وارد دوره تحولی دیگری شده‌ایم. امسال ما شاهد این هستیم که مهمانان ما اشتیاق دارند که به ایران سفر کنند.

دبیر جشنواره بر تنوع جغرافیایی مهمانان و فیلم‌های بخش بین‌الملل تأکید کرد و گفت: سعی شده است که تمرکز تنها روی کشورهای اروپایی نباشد و از کشورهایی مانند هند، برزیل، ترکیه، روسیه، چین و ایتالیا نیز فیلم‌هایی حضور دارند. هدف، ایجاد «رفت و آمد فرهنگی» با کشورهای همسو، مشترک‌المنافع و همسایه است.

او تعداد فیلم‌های بخش بین‌الملل را حدود ۷۰ اثر اعلام کرد.

حمیدی‌مقدم از نمایش دو فیلم ویژه در بخش فیلم‌های ویژه بین‌الملل خبر داد و گفت: آخرین اثر مستند دیوید اتنبرو با هماهنگی و رعایت کپی‌رایت به نمایش درخواهد آمد. همچنین فیلم پرتره‌ای از انیو موریکونه ساخته جوزپه تورناتوره نمایش داده خواهد شد که برای حضور فیلمساز آن در جشنواره و برگزاری مسترکلاس، مکاتباتی انجام شده است اما احتمالا تورناتوره موفق به حضور در جشنواره نشود.

او ابراز امیدواری کرد با وجود نمایش بیش از ۲۰۰ فیلم در جشنواره و چالش‌های سالن‌های نمایش، مخاطبان بتوانند از این رویداد متنوع بهره‌مند شوند.

در ادامه پرسش و پاسخ نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، محمد حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره، به دو پرسش کلیدی درباره میهمانان بین‌المللی و استقلال جشنواره پاسخ داد.

دبیر «سینماحقیقت» در پاسخ به پرسشی درباره معیار دعوت از میهمانان خارجی، بر اولویت «جایگاه و وزن» افراد بر «تعداد» تأکید کرد و گفت: متأسفانه در بیشتر جشنواره‌ها تعداد مدنظر قرار می‌گیرد.

او به عنوان مثال از دعوت نوه رابرت فلاهرتی (مستندساز اسطوره‌ای) که قرار است ورک‌شاپی برگزار کند، نام برد.

حمیدی‌مقدم همچنین به حضور نداشتن برخی چهره‌های برجسته مانند «جان کروزی» به دلیل تداخل برنامه‌ها اشاره کرد و افزود که این مساله در دولت‌های مختلف و به دلایل گوناگون رخ داده است.

او در پاسخ به پرسش اصلی درباره ادغام مدیریت مرکز گسترش با دبیری جشنواره و انتقادات مربوط به اعمال سلیقه دبیر جشنواره ابتدا با ذکر مثالی از حذف فیلم‌های ایرانی در یک جشنواره خارجی به دلیل «نگاه شخصی» مدیر آن، گفت که چنین مسائلی در همه جای دنیا ممکن است رخ دهد.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» سپس به طور شفاف به نبودن فیلم‌های سیاسی پرچالش در جشنواره پرداخت و علت را نه محدودیت، بلکه کمبود تولید چنین آثاری در «بدنه سینمای مستند» ایران دانست.

او گفت: اتفاقاً می‌خواهم نقل بکنم که بدنه سینمای مستند ما مقداری از حوزه پرسش و جست‌وجو در بدنه قشر متوسط ایران بازمانده است. شاید راهش را هنوز نمی‌داند. ما خیلی مواجه بودیم که فیلم‌ها شاید یک ذره محافظه‌کارانه از برخی مسائل گذشتند.

حمیدی‌مقدم افزود: هیئت‌های مشاوره مشتاق انتخاب فیلم‌های جسورانه بودند اما اثر مورد نظر پرسشگر که احتمالاً نگاه انتقادی داشته باشد، از نظر «زیبایی‌شناسی و ساختار» به سطح کیفی لازم برای رقابت در بخش مسابقه نرسیده است. با این حال، او از تلاش برای نمایش برخی از این فیلم‌ها در بخش‌های ویژه غیررقابتی خبر داد.

دبیر جشنواره در دفاع از شفافیت فرآیند انتخاب، به اجرای «رأی‌گیری آکادمیک» در گروه‌های سه‌نفره مشاوران اشاره کرد و گفت: آراء مشاورین ما واضح و شفاف است و کاملاً قابل اندازه‌گیری.

او اعلام کرد: برای اولین بار در روزهای برگزاری، جلسه‌ای با حضور این مشاوران و مخاطبان برگزار می‌شود تا درباره آثار انتخاب‌شده گفت‌وگو شود.

در عین حال، حمیدی‌مقدم به درخواست شخصی خود برای جدایی مدیریت مرکز گسترش از دبیری جشنواره اشاره کرد و گفت: از سال ۹۸ اولین خواسته من این بود که شاید جشنواره «سینماحقیقت» زمان بیشتری را از مدیریت مرکز گسترش سلب می‌کند.

او این مساله را یک «بحث آینده» خواند که نیاز به طراحی کلان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد و ابراز امیدواری کرد که با مدیریت جدید سازمان سینمایی (رائد فریدزاده) به نتیجه برسد.

دبیر جشنواره تأکید کرد: با وجود ادغام فعلی، در انتخاب آثار امسال «هیچ نگاه شخصی، هیچ نگاه سمپات و معطوف به تولید در مرکز گسترش» اعمال نشده و معیار اصلی، آرای متکثر هیئت‌های مشاوره بوده است.

در ادامه حمیدی‌مقدم دبیر جشنواره، به تشریح جزئیات بیشتری درباره فرآیند انتخاب فیلم‌ها و معیارهای دعوت از مهمانان خارجی پرداخت.

او در پاسخ به سؤالی درباره نقش دبیر و هیئت‌های مشاور در انتخاب فیلم‌ها، با مقایسه با جشنواره‌های بزرگ جهانی که هزاران اثر دریافت می‌کنند، گفت: در همه جای دنیا یک دبیر اصلاً وقت تماشای تمام فیلم‌ها را ندارد.

حمیدی مقدم سپس مکانیسم جشنواره «سینما حقیقت» را اینگونه توضیح داد: اولین گام ما غربالگری اولیه توسط هیئت‌های مشاوران است، ۷۳۴ اثر امسال به جشنواره رسید که ابتدا توسط هیئت‌های مشاور سه‌نفره مورد ارزیابی قرار گرفته است. این سیستم با «تکثیر» گروه‌های مشاوره و گرفتن «رأی واقعی و صحیح» بدون «مناسبات صنفی» یا «معذوریت‌های اخلاقی و کاری»، امکان دستیابی به یک «سنجش نسبی صحیح و سالم» از فیلم‌ها را فراهم می‌کند.

او ادامه داد: گام دوم ورود دبیر پس از غربالگری است، پس از این مرحله، دبیر جشنواره شخصاً وارد موضوع هر فیلم می‌شود تا آن‌ها را با «نقشه و رنگین‌کمان» کلی جشنواره تطبیق داده و ترکیب نهایی را تنظیم کند.

دبیر جشنواره افزود: خوشبختانه ما امسال خیلی همراه بودیم؛ حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد انتخاب‌های هیئت‌های مشاور اصلی با ترکیب نهایی همخوانی داشت.

او تصریح کرد: گام سوم ذات نسبی و سلیقه‌ای داوری در مستند است که داوری هنر، به ویژه در سینمای مستند، همواره عنصری از «سلیقه» و «نگاه زیباشناسانه» دارد و ممکن است نظرات درباره یک فیلم کاملاً متضاد باشد. بنابراین هیچ جشنواره‌ای نمی‌تواند ادعا کند «بهترین» فیلم‌ها را انتخاب کرده و هیچ اثر بهتری بیرون نمانده است. نتیجه نهایی حاصل ترکیب افراد و گروه‌های داوری در جشنواره امسال است.

حمیدی مقدم در پاسخ به پرسشی دیگر، بار دیگر بر این موضوع تأکید کرد که معیار دعوت از مهمانان بین‌المللی «کارکرد» و تأثیرگذاری است، نه صرفاً افزایش آمار و نمایشی بودن.

او گفت: مهمان برای ما باید کارکرد داشته باشد؛ یا در کارگاه‌ها شرکت کند، چیزی به فیلمسازان ما بیاموزد، یا تبادل فرهنگی انجام دهد که منجر به تولید آثاری درباره ایران امروز شود.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» از زحمات تیم بخش بین‌الملل جشنواره تجلیل کرد و گفت: طراحی بخش بین‌الملل امسال به گونه‌ای است که هم برای جشنواره نتیجه‌بخش باشد و هم برای فیلمسازان ایرانی مفید واقع شود.

حمیدی‌مقدم همچنین از تغییر نگاه در برخی جشنواره‌های داخلی انتقاد کرد و مثالی از جشنواره‌ای مطرح کرد که جایزه را به حضوری بودن مهمان مشروط کرده بود. وی ابراز امیدواری کرد «سینماحقیقت» باید به سمتی برود که دعوت‌ها «کارکرد واقعی» داشته باشند، نه «نمایشی».

او در ادامه، خطاب به اصحاب رسانه گفت: امیدوارم بعد از جشنواره حقیقت ۱۹، مهمانان ما را نقد کنید و بازخورد دهید که آیا حرف ما واقعی بود یا نه و اینکه آیا این حضورها تأثیری در زیست هنر و نگاه بیرونی آن‌ها گذاشته است یا خیر.

در ادامه نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، حمیدی‌مقدم به پرسش‌هایی درباره مستندهای علمی- پزشکی، سیاست جوایز و مواجهه با فناوری‌های جدید پاسخ داد.

دبیر جشنواره با اشاره به حضور محدود مستندهای علمی و پزشکی، دلیل اصلی را پروژه‌محور بودن و سفارشی شدن این آثار برای نهادهای خاص دانست که اغلب فاقد زیبایی‌شناسی جهان هنری لازم برای جذب مخاطب عام جشنواره هستند.

او با بیان علاقه‌مندی به نمایش چنین آثاری، به نمونه موفق «بخش کرونا» در دوره چهاردهم جشنواره اشاره کرد که تأثیر اجتماعی پاندمی را نشان می‌داد. هرچند امسال فیلم‌هایی در حوزه شناخت بیماری‌هایی مثل سرطان وجود دارد اما هنوز به سطحی نرسیده‌اند که بخش مستقلی را تشکیل دهند.

حمیدی‌مقدم قول داد که در صورت تولید آثار قوی در آینده، این اتفاق رخ خواهد داد.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به «چالش بزرگ» جشنواره با انجمن‌های صنفی کارگردانان و تهیه‌کنندگان مستند درباره کاهش تعداد جوایز اشاره کرد.

دبیر جشواره بیان کرد: هدف دبیر جشنواره، استانداردسازی و کوتاه کردن مراسم اختتامیه بود اما جامعه صنفی مستند هنوز پذیرای کاهش جایزه نیست. استدلال آنان این بود که حذف جوایز فنی و تخصصی (مانند فیلمبرداری، صدا، تدوین و…) انگیزه حرفه‌ای‌هایی را که عمدتاً در مستند فعالیت می‌کنند، کاهش می‌دهد.

او در طرح اهدای جوایز جنبی هم تأکید کرد که جشنواره از پذیرش جوایز جنبی متعدد از نهادهای مختلف خودداری کرده است و صرفاً جوایز اصلی را در صحن اختتامیه اهدا می‌کند.

حمیدی‌مقدم در پاسخ به پرسشی درباره هوش مصنوعی، رویکرد جشنواره را «واقع‌گرایانه» و نه «محافظه‌کارانه یا شتابزده» توصیف کرد.

او گفت: بررسی این موضوع در فیلم‌ها و توسط گروه‌های مشاور و تخصصی با این ملاحظه انجام شده است که به «اصل واقعیت و حقیقت» در سینمای مستند لطمه نزند. البته هوش مصنوعی در کارگاه‌های تخصصی جشنواره حضور خواهد داشت و در بخش «مستند انیمیشن» که یک اولویت جشنواره است و در ساخت پرتره، تأثیر و کاربرد هوش مصنوعی مورد بحث قرار خواهد گرفت.

دبیر جشنواره خاطرنشان کرد: هدف از پرداختن به هوش مصنوعی در کارگاه‌ها، ایجاد فضایی برای پرسش و مواجهه بی‌واسطه مستندسازان با این پدیده است تا خطرات آن مانند ایجاد «تنبلی» و دور شدن از «مرارت ثبت سند» و فرصت‌هایش شناخته شود.

او به اهمیت بخش «مفاخر» و «تاریخ معاصر» برای نسل جوان اشاره کرد و پذیرش این که ممکن است این گونه‌ها در مقایسه با مستندهای اجتماعی صرف، گاهی با «بی‌مهری» انتخاب‌کنندگان مواجه شوند.

حمیدی مقدم قول داد که مرکز گسترش، تولید مستندهای «فاخر» و دارای «جذابیت هنری و سینمایی» در این حوزه‌ها را افزایش دهد تا انعکاس آن را در دوره‌های آینده جشنواره شاهد باشیم.

او در ادامه، بار دیگر بر فلسفه جشنواره تأکید کرد و گفت: واقعی و حقیقی بودن با هر آنچه در حوزه زیست هنر رخ می‌دهد؛ این رویکرد شامل دعوت از بهترین مستندسازان و اساتید دنیا، برگزاری کارگاه‌های تخصصی و مواجهه صادقانه با چالش‌هایی مانند هوش مصنوعی است. هدف نهایی، خدمت به پویایی سینمای مستند ایران است.

در ادامه نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت»، حمیدی‌مقدم دبیر جشنواره، با تشریح جزئیات برنامه‌های جنبی، بر تبدیل این رویداد به یک «خانه جشنواره‌» کامل با محوریت آموزش و شبکه‌سازی تأکید کرد.

او در پاسخ به پرسشی درباره نمایش فیلم‌های حساسیت‌برانگیز، رویکرد جشنواره را «انعکاس صدای متفاوت» دانست و با رد «سانسور خودخواسته»، بر ضرورت بلوغ فیلمساز در انتخاب سوژه‌هایی تأکید کرد که هم «به درد مردم می‌خورد» و هم قابلیت نمایش دارد.

حمیدی‌مقدم با اشاره به هزاران موضوع ناشناخته در ایران، گفت: تمرکز نباید تنها بر موضوعات حساسیت‌برانگیز باشد.

دبیر جشنواره فقدان «پشتوانه علمی و آکادمیک» را از ضعف‌های اصلی سینمای مستند ایران برشمرد و اعلام کرد: برای رفع این مشکل، ۱۱ کارگاه تخصصی با حضور اساتید داخلی و بین‌المللی برگزار می‌شود؛ ۱. «مستند ممتاز: از آرشیو تا سقف ساخت معنا»، ۲. «استراتژی در خلق دوباره حقیقت»، ۳. «هوش مصنوعی: خدمت یا خیانت به مستند؟»، «خلق جهان در فیلم مستند»، «تولید مشترک فیلم مستند: چگونه معرفی و فروش کنیم؟»، «مستند غیرخطی در قرن بیست‌ویکم» ، «رهایی از هیاهوی برندها (نقد مصرف‌گرایی)» ،«از یک دیار تا دیار دیگر: واکاوی پدیده مهاجرت ایرانیان»، «عکاسی و تصویربرداری زیر آب» ، «فیلمبرداری هوایی»

او از برگزاری چند پنل تخصصی در پاسخ به تحولات روز خبر داد: ۱. «گذار نظم منطقه‌ای: واکاوی تحولات غرب آسیا پس از ۷ اکتبر» ، «نگین فیروزه ایران در بحران: (هشدار زیست‌محیطی)» «یادمان زنده‌یاد ناصر تقوایی و نشست جامعه‌شناسی آثار مستند او»، «مستندنگاری پروژه‌های دولتی در ایران»

دبیر جشنواره در ادامه گفت: سیستم رزرو آنلاین بلیت از امروز یکشنبه ۱۶ آذر با استفاده از QR Code روی کارت مطبوعات فعال شده است. همچنین یک سالن اختصاصی ۶۰- ۷۰ نفره برای اصحاب رسانه در نظر گرفته شده است. دبیر در بخشی از این جلسه یادآور شد تعدادی از فیلم ها در موزه سینما نمایش دارند، همچنین در یک ساعت اول رزرو بلیت ۲هزار بلیت پیش فروش شد.

او یادآور شد: ضمنا در کتابخانه ویدیویی (Video Library) جشنواره نیز امکان مشاهده آثار برای نقد و بررسی خبرنگاران فراهم است. البته با در نظر داشتن ۴ سالن بزرگ با ظرفیت حدود ۳۰۰ نفری در پردیس ملت، پیش‌بینی می‌شود مشکل کمبود جا به حداقل برسد.

در ادامه پرسش و پاسخ نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند «سینماحقیقت»، حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره، به سه سوال کلیدی درباره محتوای آثار، مکان برگزاری و برنامه‌های توسعه‌ای پاسخ داد.

او در پاسخ به پرسشی درباره کیفیت فیلم‌های مرتبط با عملیات اخیر (جنگ ۱۲ روزه)، ضمن تأیید درستی سوال، گفت: واقعیت موجود این است که ما به اصل داستان دست پیدا کنیم و هم‌اکنون یک ذره از آن عقب هستیم. با این حال، بزرگترین دستاورد واکنش سریع و حسی گروه‌های مختلف فکری و هنری و تولید ۳۱ فیلم در همان ایام است.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» اذعان کرد: شرایط برای دسترسی مستندسازان به برخی حوزه‌های امنیتی دشوار بود. برای بررسی این چالش، یک پنل تخصصی با حضور مسئولان مربوطه پس از نمایش فیلمی که به همین معضل می‌پردازد، برگزار خواهد شد تا پاسخ‌هایی برای چگونگی ورود مستندسازان به ثبت رویدادها در شرایط بحران ارائه شود.

او درباره انتخاب خانه هنرمندان برای میزبانی بخش جدید «عکس» توضیح داد و گفت: پس از تغییر کاربری سالن گالری پردیس ملت به سالن سینما، فضای مطلوب و آرام مورد نیاز برای نمایش عکس از بین رفته بود. هدف از این انتقال، ایجاد فضایی ویژه، آرام و جدا از هیاهوی بخش اصلی فیلم برای جذب مخاطبان خاص (دانشجویان عکاسی، سینما و…) است. همچنین با برقراری ارتباط آنلاین ویدیویی بین خانه هنرمندان و پردیس ملت، امکان تعامل و اطلاع‌رسانی لحظه‌ای بین دو محل فراهم شده است.

حمیدی مقدم این پراکندگی مکانی را الگویی از جشنواره‌های مهم دنیا دانست که رویدادهای جشنواره در چندین نقطه شهر برگزار می‌شوند تا ارتباط گسترده‌تری با شهر و مخاطب برقرار کنند.

او در پاسخ به پرسشی درباره برنامه «پیچینگ» (ارائه طرح برای جذب سرمایه)، با صراحت گفت اجرای اولین دوره به نتیجه مطلوب نرسید زیرا مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شکل نگرفت. هدف اصلی، ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری روی طرح‌هایی با ارزش اقتصادی و پخش بین‌المللی بود، نه ساخت آثار صرفاً دولتی.

دبیر جشنواره از تعلیق این رویداد در دوره دوم انتقاد کرد و گفت: ما گلایه هم کردیم، علی‌رغم اینکه این اتفاق افتاد، ما باید آن را انجام می‌دادیم. با این حال، برنامه‌ریزی برای اجرای دوره دوم پیچینگ پس از جشنواره و تا قبل از پایان سال در جریان است، زیرا مداومت در موضوع ما را به راهکار می‌رساند.

حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر نظارت‌ها بر انتخاب نهایی فیلم‌ها، با صراحت به دو مورد اشاره و بر رویکرد شفاف جشنواره تأکید کرد.

او ابتدا اعلام کرد که در برآیند نهایی فیلم‌های انتخاب‌شده توسط هیئت‌های مشاور، هیچ فیلمی به دلیل موضوع خاص یا حذف کامل صحنه‌ها از لیست کنار گذاشته نشده است و سپس گفت: فیلم‌هایی بود که از برخی صحنه‌ها تداخل داشته با آن و ما بعد از بحث‌های متفاوت با نظارت و معاونت ارزشیابی، برخی اصلاحات کوچک در فاین‌کات رخ داده اما جهان فیلم را کاملاً تحت تأثیر قرار نداده است و ما این شرایط را نداشتیم.

دبیر جشنواره سپس به حذف یک مورد خاص در یک فیلم اشاره کرد و دلیل آن را «حراست از حقوق شخصیت اصلی» فیلم عنوان کرد.

او توضیح داد: این فیلم، که حتی رأی هیئت مشاوران را نیز آورده بود، به دلیل نگرانی درباره یکی از شخصیت‌های اصلی (احتمالاً فردی مسن یا ناآگاه از تبعات پخش عمومی) از جشنواره کنار گذاشته شد. در اصل وقتی که فردی سنش هم بالا باشد و در واقع صحبت‌هایی بکند، حرف‌هایی بزند جلوی دوربین که از اعضای دیگر خانواده در یک حرکت پخشی بعداً معترض جشنواره شوند. برای این کار به لحاظ حقوقی نمی‌توانیم این کار را کنیم.

حمیدی‌مقدم این اقدام را منطبق با استانداردهای بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی دانست.

او در ادامه با بیان اینکه این موارد را «خیلی صادقانه» مطرح می‌کند، ابراز امیدواری کرد که فیلم‌های حاضر در جشنواره انعکاس واقعی جامعه امروز ایران باشند.

در بخش پایانی نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره، در پاسخ به پرسشی درباره صیانت از آثار، نقد فیلم و برنامه‌های جنبی، به تفصیل توضیح داد.

دبیر جشنواره در آغاز با قدردانی از تلاش‌های گذشته برای نمایش فیلم‌های چالشی، گفت: حفظ و نمایش فیلم‌ها با بضاعت و توان موجود انجام می‌شود که محدودیت‌هایی دارد.

او مرکز گسترش را تنها یکی از حلقه‌های تولید مستند دانست که با حداکثر توان خود کار می‌کند و هدف نهایی، صیانت و ضایع نشدن حق فیلم و فیلمساز است.

حمیدی‌مقدم با ابراز «اشتیاق» برای حضور و نقد منتقدان، از کاهش اشتیاق مخاطبان برای حضور در جلسات نقد در سال‌های اخیر اظهار تأسف کرد و گفت: این اشتیاق را نمی‌توان فرمایشی ایجاد کرد.

او از انجمن منتقدین خواست تا در ایجاد این فضا مشارکت کنند و گفت: به شدت در کنار تندترین نقدها هستم، اما عادلانه، منصفانه و در چهارچوب نزاکت.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» نقد را موتور پیشبرد جشنواره، سیاستگذاری و خود فیلمسازان دانست و افزود: خیلی از فیلم‌سازان ما هنوز با رگه تیز و تند نقد در حوزه مستند مواجه نشده‌اند اما نقد شدن کمک می‌کند.

او از برگزاری چند برنامه ویژه یادبود خبر داد و افزود: نکوداشت زنده‌یاد مهدی مسعودشاهی دبیر سابق جشنواره «سینماحقیقت»، مشوق اصلی برگزاری آنلاین جشنواره در دوره چهاردهم و از اعضای شورای سیاست‌گذاری را خواهیم داشت. همچنین بزرگداشت استاد فرهاد ورهرام و ناصر تقوایی و یادمان فیلمسازان درگذشته آرش کوردسالاری و شهرام میرآب‌اقدم، با نمایش فیلم و حضور خانواده‌های آنان را خواهیم داشت.

حمیدی مقدم درباره نمایش سراسری آثار گفت: دو سال است که معاونت هنروتجربه بعد از جشنواره به فاصله یک هفته پس از جشنواره «سینماحقیقت» مستندها را در شهرستان‌ها نمایش می‌دهد. این طرح امسال به ۴۱ شهر گسترش یافته و با استقبال خوبی مواجه شده است.

او برای رفع نگرانی اصحاب رسانه درباره دیدن فیلم‌ها نیز تاکید کرد: سیستم رزرو آنلاین فعال است تا این لحظه هم در یک ساعت، ۲هزار بلیت رزرو شده، البته سهمیه ویژه و صندلی‌های اختصاصی برای روسا و اعضای خبرگزاری‌ها در نظر گرفته شده است. همچنین یک سالن جایگزین نیز برای مطبوعات در نظر گرفته خواهد شد. ضمنا با توجه به مشکل احتمالی پارکینگ، هزار جای پارک جدید در پردیس ملت افزوده شده است.

حمیدی‌مقدم در ادامه ابراز امیدواری کرد که با همکاری همه، ضیافت سینمای مستند به خوبی برگزار شود.

او در پاسخ به آخرین پرسش درباره معیار پذیرش آثار، خط‌مشی جشنواره را به وضوح تشریح کرد.

دبیر جشنواره اصل اصلی را اولویت نمایش اول (پریمیر) آثار در جشنواره‌های داخلی دانست و گفت: نمایش در جشنواره خارجی اشکالی ندارد، اما پریمیر در جشنواره‌های ایران مهم است. تنها استثنای این قاعده، تفاهم با انجمن سینمای جوان است که به دلیل تقدم تاریخی جشنواره فیلم کوتاه این انجمن، از سال گذشته با دستور رئیس سازمان سینمایی، فیلم‌های راه‌یافته به آن جشنواره برای حضور در «سینماحقیقت» مورد توجه ویژه قرار می‌گیرند.

او در توضیح سازوکار نظارتی، اعلام کرد که قوانین مربوط به پخش تلویزیونی محدود نیز اعمال می‌شود و حتی فیلم‌های مهم را در صورت تخطی کنار می‌گذارد.

حمیدی مقدم به عنوان مثال به فیلمی اشاره کرد که در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر حضور یافت و به همین دلیل از بخش مسابقه ملی «سینماحقیقت» حذف شد.

او همچنین به چالش‌های عملی رصد آثار اعتراف کرد و گفت که یک جشنواره چقدر می‌تواند رصد کند؟ و به مواردی مانند تغییر عنوان فیلم یا اضافه کردن صحنه‌های اندک و ارائه مجدد اثر به عنوان اثری جدید اشاره کرد.

حمیدی‌مقدم تأکید کرد که در نهایت، آنچه باعث حذف یک فیلم می‌شود، نمایش عمومی و فروش بلیت است، نه صرفاً نمایش در گعده‌های خصوصی یا جلسات آسیب‌شناسی.

نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی مقدم از ۱۹ تا ۲۵ آذرماه در پردیس ملت برگزار می‌شود.

انتهای پیام/