سفر به دریاچه ارواح نوشهر؛ زیبایی مرموز در دل جنگل

دریاچه ارواح نوشهر همان‌طور که از نامش برمی‌آید، آمیزه‌ای از هاله‌ای مرموز و چشم‌اندازی دل‌ربا دارد؛ تنه‌های فرسوده‌ی مَمرَز و توسکا از دل آب بیرون زده‌اند و دور تا دور دریاچه، قامت درختان بلند در مهِ همیشه‌حاضر فرو رفته است. بومی‌ها به خاطر فراوانی درختان ممرز، آن را «دریاچه ممرز» می‌خوانند. قدمت این پهنه‌ی آبی به حدود دو و نیم میلیون سال می‌رسد و کهنگی و شکسته‌گی برخی درختان پیرامون و درون آن، پدیده‌ای طبیعی است.

دریاچه ارواح نوشهر کجاست؟

این دریاچه در استان مازندران، حوالی روستای صلاح‌الدین‌کلای نوشهر و در امتداد مسیر نوشهر به محمودآباد قرار گرفته است. موقعیت دقیق و نقشه‌ی دسترسی در تصویر زیر پیداست:

نقشه مسیر دریاچه ارواح نوشهر از تهران

فاصله‌ی تهران تا دریاچه ارواح حدود ۱۸۰ کیلومتر است و با خودروی شخصی چیزی نزدیک به ۳ ساعت و ۴۰ دقیقه زمان می‌برد. آغاز حرکت از بزرگراه آزادگان در شمال‌غرب تهران و ورود به آزادراه تهران–شمال، سپس عبور به‌سمت مرزن‌آباد و چالوس است. بعد از آن راه را به‌طرف نوشهر ادامه دهید. از جاده‌ی نوشهر–محمودآباد حدود ۳۰ کیلومتر (نزدیک ۲۵ دقیقه) برانید تا به روستای صلاح‌الدین‌کلا سفلا برسید. از آنجا وارد مسیر جاده‌ی نوژن شوید و با طی حدود ۱۳ کیلومتر به دریاچه نزدیک می‌شوید.

در مسیر نوژن به نگهبانی محدوده‌ی حفاظت‌شده‌ی دریاچه می‌رسید. لازم است مجوز بازدید را از مأموران بگیرید. گاهی به‌دلیل شرایط خاص جوی، مجوز صادر نمی‌شود، هرچند این اتفاق کم پیش می‌آید. پس از دریافت مجوز، وارد جاده‌ای خاکی شوید و حدود ۱۵ کیلومتر ادامه دهید تا به تابلوی راهنمای دریاچه برسید.

مابقی راه را با راهنمایی همان تابلو می‌توانید پیاده یا با خودروهای آفرود طی کنید. پیاده‌روی این بخش تقریبا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. در ادامه، لوکیشن و مسیر پیشنهادی از تهران مشخص شده است:

نقشه‌ راه رسیدن به دریاچه ارواح نوشهر

عکس دریاچه ارواح در نوشهر

تصاویر بالا گوشه‌ای از حال‌وهوای رازآلود و زیبایی این دریاچه را پیش چشم شما می‌گذارند:

فیلم دریاچه ارواح نوشهر

برای شنیدن صدای طبیعت و تماشای چشم‌انداز نفس‌گیر و در عین‌حال وهم‌آلود دریاچه، کلیپ کوتاه بالا را ببینید:

درباره دریاچه ارواح نوشهر

این پهنه‌ی آبی در دل ارتفاعات جنگلی و میان انبوه توسکا و ممرز جا خوش کرده و با نام «دریاچه ممرز» هم شناخته می‌شود. آب باتلاقی و تنه‌های خمیده‌ای که از دل آب قد برافراشته‌اند، همراه با مهِ تقریبا دائمی، فضایی وهمناک می‌سازند و همین حال‌وهوا الهام‌بخش نام «ارواح» بوده است. بسیاری از درختان ممرزِ کهنسال طی سال‌ها پوسیده‌اند؛ برخی کج شده و بعضی شکسته‌اند. کنار ساحل نیز تنه‌های افتاده با ریشه‌های بیرون‌زده به چشم می‌آیند.

روایت محلی می‌گوید اینجا روزگاری دشتی پهن با درختان ممرز و توسکا بوده که با ورود آب، نخست باتلاق و سپس دریاچه شکل گرفته است. این نقطه و جنگل‌های اطرافش از بکرترین زیست‌بوم‌های مازندران به‌شمار می‌آیند و نامشان در فهرست مناطق حفاظت‌شده‌ی شمال و همچنین آثار ملی ایران ثبت شده است.

پیدایش دریاچه را به حدود ۲٫۵ میلیون سال پیش و دوره‌ی کواترنری نسبت می‌دهند. ابعاد آن در حدود ۳۰۰ در ۷۰۰ متر و میانگین عمقش نزدیک ۱۰ متر است.

از اسم «ارواح» نترسید؛ چشم‌انداز شگفت‌انگیز آب و درختان در مه، به‌جای ترس، بیشتر شوق تماشا می‌آورد. هرچه مه غلیظ‌تر، قاب‌ها جذاب‌تر.

دریاچه ارواح نوشهر در بهار و سایر فصل‌ها

بهار که می‌رسد، آب دریاچه فزون‌تر می‌شود و برگ‌های درختان تازه می‌رویند. ترکیب جنگل و آب در این فصل دیدنی‌ست. اگر صبحِ زود سر بزنید، به‌خاطر مهِ غلیظ، منظره‌ای هم ترسناک و هم مجذوب‌کننده می‌بینید که در ذهن می‌ماند. با نزدیک شدن به ظهر، از غلظت مه کاسته می‌شود.

تابستان هم به‌دلیل سرسبزی فراگیر درختان، زمان مناسبی برای دیدار است. پوشش گیاهی آن‌قدر پُر است که شاید در نگاه اول حضور دریاچه را حس نکنید. میزان مه در این فصل معمولا کمتر است.

پاییز با طیف رنگ‌های آتشینِ ممرز و توسکا، صحنه‌ای بی‌بدیل می‌سازد و حضور دریاچه در مرکز این قاب، جلوه را دوچندان می‌کند. با سرد شدن هوا، مه در اطراف دریاچه بیشتر می‌شود. البته به‌سبب باران و برف‌های پی‌درپی، راه دسترسی لغزنده و گل‌آلود است و خاک نرم جنگل حالت باتلاقی پیدا می‌کند. بنابراین لباس گرم و چکمه‌ی بلند فراموش نشود.

زمستان، مه به اوج می‌رسد و اگر برف بنشیند، مناظر سپیدپوش حیرت‌انگیز می‌شوند. در این فصل هم عبور از مسیر جنگلی و بخش‌های باتلاقی سخت‌تر است.

در مجموع، نیمه‌ی نخست سال بهترین زمان بازدید است؛ در نیمه‌ی دوم، در صورت کاهش بارش‌ها امکان بازدید مهیاتر می‌شود. اگر هوا نامساعد باشد، نگهبانی مجوز ورود صادر نخواهد کرد.

داستان دریاچه ارواح

قدیمی‌های منطقه باور داشتند ارواحی در ژرفای آب‌ها منزل دارند و نام دریاچه از همین باور برآمده است. می‌گفتند این ارواح با صداهایی هراس‌انگیز حضور خود را یادآور می‌شوند و اگر شبانه نزدیک شوید، آرامش‌تان را برهم می‌زنند. شما چه فکر می‌کنید؟

واقعیت این است که فضای مه‌آلود، تنه‌های فرسوده و زوزه‌ی جانوران شبانه، سوختِ داستان‌پردازی‌ها بوده‌اند. خبری از موجودات ماورایی نیست. با این حال، چون منطقه حفاظت‌شده است، بهتر است جانب احتیاط را درباره‌ی حیات‌وحش نگه دارید تا در برخورد احتمالی، شما و حیوان آسیب نبینید. با رعایت نکات ایمنی، با خیال آسوده از این طبیعت متفاوت دیدن کنید.

دریاچه ارواح نوشهر در شب

بازدید شبانه می‌تواند دلهره‌آور و مدیریت شرایط سخت‌تر باشد؛ پیشنهاد می‌شود در روشنایی روز سر بزنید. اگر قصد شب‌مانی دارید، حتما گروهی حرکت کنید و از راهنمای بومی کمک بگیرید.

حیوانات دریاچه ارواح

بافت جنگلی و دست‌نخورده‌ی اطراف دریاچه زیستگاه گونه‌های گوناگون است؛ از سگ و روباه و گراز تا خرس، شغال، گرگ و گربه‌وحشی. انواع پرندگان بومی و مهاجر نیز در این محدوده دیده می‌شوند. در آب‌های باتلاقی هم ماهی‌ها و دوزیستانی مانند وزغ و مار زندگی می‌کنند. بنابراین بهتر است تنها سفر نکنید و همراه خانواده یا دوستان راهی شوید.

در کنار دریاچه به چه تفریحاتی بپردازیم؟

طبیعت خام و ناب این ناحیه، وسوسه‌ی چند تفریح ساده و دلنشین را با خود می‌آورد؛ پیاده‌روی، عکاسی و پیک‌نیک. توضیح کوتاه هرکدام:

• پیاده‌روی: قدم‌زدن زیر سایه‌ی درختان بلند، همراه با صدای پرندگان و موج ریزِ آب، حال‌وهوا را عوض می‌کند؛
• عکاسی از مناظر: تنه‌های بیرون‌زده از آب خودِ سوژه‌اند و قابِ دریاچه با حاشیه‌ی ممرز و توسکا، ترکیبی چشم‌نواز برای ثبت لحظه‌هاست؛
• پیک‌نیک: اگر با رعایت اصول گردشگری مسئولانه چادر بزنید و بساط سبک پهن کنید، خاطره‌ای ماندگار می‌سازید. توجه داشته باشید امکانات رفاهی اطراف دریاچه فراهم نیست؛ پس با تجهیزات ضروری و خوراک کافی راه بیفتید.

چه وسایلی با خود ببریم؟

همراه داشتن مدارک شناسایی، غذای مناسب، آب کافی، تنقلات خشک، کرم ضدگزش و پاوربانک ضروری است. بهتر است غذاهای گوشتی نباشد تا بوی آن جانوران وحشی را جذب نکند. بسته به برنامه‌ی شما، لوازم زیر نیز مفید است:

• برای کمپ: چادر، کیسه‌خواب و ابزار روشنایی مانند چراغ‌قوه؛
• سفر در فصل‌های سرد و پربارش: بارانی و چکمه‌ی مناسب.

بازدید از دریاچه ارواح را در برنامه سفرتان بگنجانید

مهِ غلیظ، جنگلِ انبوه و تنه‌های کهنسالِ برخاسته از آب، این دریاچه را به منظره‌ای فراموش‌نشدنی تبدیل کرده‌اند. برای تماشا و عکاسیِ آسان‌تر، بهار و تابستان مناسب‌ترند؛ اگر هم اهل چالش و تجربه‌ی فضای باتلاقی و قاب‌های رازآلود هستید، پاییز و زمستان شما را غافلگیر می‌کند.

پرسش‌های متداول

برای آگاهی بیشتر درباره‌ی دریاچه ارواح، سوال‌های زیر را مرور کنید. اگر پرسشی بی‌پاسخ ماند، در دیدگاه‌ها بنویسید تا پاسخ دهیم.

چه دیدنی‌هایی نزدیک دریاچه ارواح قرار دارند؟

دریاچه سد آبیدر، آبشار چلندر، باغ گیاه‌شناسی نوشهر و پارک جنگلی سی‌سنگان از جاذبه‌هایی هستند که پیشنهاد می‌شود در سفر خود سری به آن‌ها بزنید.

چرا دریاچه ارواح غالباً مه‌آلود است؟

ارتفاع نسبت به سطح دریا، سرمای منطقه و رطوبت بالای محیط، دست‌به‌دست هم می‌دهند تا مه به‌طور پیوسته شکل بگیرد.

آیا شنا در دریاچه مجاز است؟

خیر؛ شنا کردن در این دریاچه ممنوع است.