دلایل غیرمنتظره حذف یارانه مردم؛ دولت چه چیزی را پنهان می‌کند؟
در حالی که آخرین یارانه نقدی نیمسال نخست به حساب خانوارهای ایرانی واریز شد، حذف نزدیک به ۶ میلیون نفر از دریافت یارانه در سه ماه گذشته، موجی از اعتراضات را به دنبال داشته است. وزارت رفاه همچنان در برابر پرسش‌ها درباره معیارهای این حذف گسترده سکوت کرده و شاخص‌های اعلام‌شده، با واقعیت‌های اقتصادی ایران همخوانی ندارد.
طبق اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، در مرحله ۱۷۵ پرداخت یارانه نقدی (شهریورماه)، یارانه دهک‌های اول تا سوم به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر و دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان واریز شد. با این حال، آمارها نشان می‌دهد که در این مرحله، ۴۳ میلیون و ۷۴۱ هزار و ۲۷۴ نفر در دهک‌های چهارم تا نهم یارانه دریافت کردند که نسبت به پایان مردادماه، ۲ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۵۷ نفر کمتر است. مقایسه با پایان خردادماه نیز حکایت از حذف ۵ میلیون و ۹۰۲ هزار و ۲۵۱ نفر در طول سه ماه دارد؛ به عبارتی، حدود ۶ میلیون نفر در یک فصل از فهرست یارانه‌بگیران حذف شدند.
معیارهای مبهم حذف یارانه‌ها
بسیاری از افرادی که یارانه‌شان قطع شده، از دلایل این اقدام بی‌اطلاع‌اند و پاسخی شفاف از مسئولان دریافت نکرده‌اند. حسن نوروزی، مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، پیش‌تر معیار اصلی حذف را «درآمد ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان برای هر نفر پس از کسر اجاره‌بها» اعلام کرده و مدعی شده بود که حذف‌شدگان همگی در دهک دهم قرار دارند. او همچنین گفته بود که تغییرات در وضعیت خانوارها به‌صورت روزانه بررسی می‌شود و حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار تغییر روزانه ثبت می‌گردد.
با این حال احمد میدری، اظهارات وزیر رفاه، روایتی متفاوت ارائه می‌دهد. او در مردادماه اعلام کرد که تا پایان شهریور، یارانه سه دهک بالای درآمدی (حدود ۱۸ میلیون نفر) حذف خواهد شد و این فرآیند با اطلاع‌رسانی قبلی انجام می‌شود. اما آمارها نشان می‌دهد که تنها حدود ۶ میلیون نفر حذف شده‌اند و هنوز بیش از ۱۱ میلیون نفر در دهک‌های بالا یارانه دریافت می‌کنند. این روند احتمالاً در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت.
معیار ۱۰ میلیون تومانی؛ ناعادلانه و غیرواقعی
وزارت رفاه همچنان بر معیار «درآمد ۱۰ میلیون تومانی» برای حذف یارانه‌ها تأکید دارد؛ معیاری که با شرایط اقتصادی کنونی ایران همخوانی ندارد. این رقم معادل روزانه ۳۳۳ هزار تومان است که حتی برای تأمین یک وعده غذایی در شهرهای بزرگ کافی نیست. داده‌های مورد استناد وزارت رفاه نیز مربوط به اسفند ۱۴۰۳ است که در شرایط تورمی امروز، عملاً منسوخ شده و نمی‌تواند مبنای دقیقی برای دهک‌بندی باشد.
برخی خانوارها تنها به دلیل دریافت وام اجاره مسکن یا سفرهای کاری قدیمی به خارج از کشور، به اشتباه در دهک‌های پردرآمد قرار گرفته‌اند. پیش‌تر معیارهایی مانند مالکیت ملک بالای ۳۵ میلیارد تومان، خودروی لوکس بیش از ۳ میلیارد تومان یا سفرهای خارجی مکرر مطرح بود، اما ناگهان این شاخص‌ها کنار گذاشته شد و درآمد ۱۰ میلیون تومانی به‌عنوان تنها معیار معرفی شد.
مطالبه شفافیت از وزارت رفاه
ابهام در معیارهای حذف یارانه‌ها و تناقض در اظهارات مسئولان، خشم و نارضایتی مردم را برانگیخته است. در شرایطی که نرخ ارز و قیمت کالاهای اساسی روزانه افزایش می‌یابد، چگونه می‌توان درآمد ۱۰ میلیون تومانی را معیاری برای پردرآمد بودن دانست؟
مردم انتظار دارند وزارت رفاه به‌جای پنهان‌کاری، با شفافیت کامل به اعتراضات پاسخ دهد و معیارهای دقیق و عادلانه‌ای برای حذف یارانه‌ها ارائه کند. ادامه این روند بدون توضیحات روشن، نه‌تنها اعتماد عمومی را خدشه‌دار می‌کند، بلکه فشار معیشتی بیشتری بر خانوارهای ایرانی تحمیل خواهد کرد.
منبع:
تابناک
امیر خیرخواهان
