استرداد اشیای تاریخی از ترکیه و تسهیل روابط گردشگری با تاجیکستان

خبرگزاری مهر _گروه جامعه؛ در سال ۱۴۰۳ خبرهای خوبی در حوزه گردشگری منتشر شد از جمله اینکه روابط گردشگری بین ایران و تاجیکستان تسهیل شد این اتفاق طی فرایندی از چند سال پیش رخ داد. ۱۴۰۰ مرحوم رئیسی رئیس جمهور وقت ایران به این کشور سفر کرد. در این سفر عزت الله ضرغامی وزیر سابق میراث فرهنگی نیز حضور داشت و در یک روایت مجازی درباره سفرش گفته بود که ارتباط مردم دو کشور از طریق گردشگری بسیار ضعیف و در پایین‌ترین سطح است که باید جبران شود.

در سال ۱۴۰۱ امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان به ایران سفر کرد. در این سفر تفاهم نامه‌ای برای عملیاتی کردن حوزه گردشگری دو کشور بین مقامات گردشگری تاجیکستان و ایران امضا شد.

مرداد ماه سال ۱۴۰۳ خبری از وزارت خارجه منتشر شد که از لغو ویزای تهران و دوشنبه اطلاع می‌داد. اما این مصوبه یک اشتباه داشت. در این باره نظام الدین زاهدی سفیر تاجیکستان در ایران گفت: بعد از اعلام خبر لغو ویزای سفر به تاجیکستان این اشتباه شد که لغو ویزا فقط برای مسافران از شهر تهران به دوشنبه انجام شده درحالی که باید این مصوبه اصلاح شود.

با روی کار آمدن دولت جدید؛ روابط بین دو کشور نیز پیگیری شد و مسعود پزشکیان به این کشور سفر کرد. پیرو این اتفاق مصوبه‌ای که به اشتباه نوشته شده بود، اصلاح شد تا اینکه در اواخر سال ۱۴۰۳ سفارت ایران در تاجیکستان اعلام کرد که بر اساس مصوبه هیأت وزیران ایران، از تاریخ ۱۵ بهمن ماه روادید هوایی میان ایران و تاجیکستان لغو می‌شود.

بر اساس مصوبه جدید هیأت وزیران جمهوری اسلامی ایران، اتباع دارنده گذرنامه عادی ۲ کشور مجاز خواهند بود، بدون نیاز به روادید از طریق هوایی از مبدا جمهوری اسلامی ایران به مقصد جمهوری تاجیکستان و بالعکس به خاک یکدیگر سفر کرده و در هر دوره ٩٠ روزه به مدت ٣٠ روز اقامت کنند.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تاریخ اجرای این مصوبه را از ١۵ بهمن ماه سال ١۴٠٣ برابر با سوم فوریه ٢٠٢۵ اعلام کرد.

منتها این امتیاز هنوز شامل شهروندان ایران و تاجیکستان که از راه زمینی و یا از طریق کشورهای دیگر وارد تهران و یا دوشنبه شوند، نمی‌شود.

دستور رئیس‌جمهور برای خرید هدایای صنایع دستی در دستگاه‌ها

در بهمن ماه سال گذشته، مریم جلالی که به تازگی توسط وزیر میراث فرهنگی در سمت خود ابقاء شد، در نشست ارائه گزارش استان‌ها درباره جشنواره صنایع‌دستی فجر، بیان کرد: جایگاه صنایع‌دستی روز به روز در حال رشد و توسعه است. این در حالی است که در هفته‌های گذشته، سند ملی صنایع‌دستی رونمایی شد که آینده روشن صنایع‌دستی را نشان خواهد داد.

وی گفت: رویدادهای فجر ضرباهنگی برای فعالیت‌ها ایجاد می‌کند. بعد از تجربه موفق نمایشگاه صنایع‌دستی، جشنواره سرو سیمین باید بتواند اهداف خود را دنبال کند.

وی اضافه کرد: اطلاع‌رسانی داوطلبانه و منطقه‌ای در سطح استان‌ها درباره این جشنواره انجام شود تا شاهد حضور تمام هنرمندان از جمله دانشجویان و هنرمندان جوان در این جشنواره باشیم.

آثار باستانی ایران در موزه‌های چین ۹ ماه می‌ماند

در سال پیش نمایشگاه «سرزمین مهر» که شامل ۱۵۱ اثر تاریخی ارزشمند از ایران است، در موزه دانشگاه سیچوان شهر چنگدو، جمهوری خلق چین، افتتاح شد تا این آثار به مدت ۹ ماه در چین نمایش داده شود.

نمایشگاه «سرزمین مهر» با پیام صلح و دوستی، آثاری همچون اشیای فلزی، سفالی، شیشه‌ای، پارچه، فرش و نقاشی را به نمایش می‌گذارد و در ادامه در موزه‌های شهر گوانجو و نانجینگ نیز برگزار خواهد شد. این ابتکار فرهنگی در قالب قرارداد همکاری متقابل، نمایشی از تقویت نگاه ایران به شرق و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشترک برای نزدیکی ملت‌ها و فرهنگ‌ها است.

موزه‌های ایرانی شرکت‌کننده در این نمایشگاه شامل موزه رضا عباسی، موزه مقدم دانشگاه تهران، موزه آبگینه و سفالینه، موزه ملی فرش و موزه هنرهای ملی هستند.

مشهد در سال ۱۴۰۴ نامزد شهر گردشگری دسترس‌پذیر می‌شود

خبری در سال گذشته منتشر شد که نویدی برای امسال می‌داد. مصطفی فاطمی، مدیرکل گردشگری داخلی بیان کرد: باید برند شهر دسترس‌پذیر را برای مشهد ایجاد کرد و این کلانشهر به عنوان شهر دوستدار افراد دارای معلولیت، افراد سالمند و دوستدار کودک حائز گردشگری دسترس‌پذیر معرفی شود که این امر با کمک نهادهای اجرایی و بخش خصوصی امکان‌پذیر است.

فاطمی ادامه داد: متأسفانه عملکرد ایران در حوزه مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری بسیار ضعیف بوده، در گذشته برای صدور مجوز پایان‌کار واحدهای پذیرایی و اقامتی به این موضوع توجه نشده بود، اما امروز استانداردسازی اماکن گردشگری و اقامتی درحال انجام است و رویکرد تأسیسات گردشگری به این امر تغییر کرده است.

وی گفت: تشکیل میز گردشگری دسترس‌پذیری در وزارت میراث فرهنگی اقدام خوبی بود و اعضای آن را تشکل‌های افراد دارای معلولیت و کم‌توان و تشکل‌های گردشگری تشکیل می‌دهند. بر این اساس ضرورت دارد که میز گردشگری دسترس‌پذیری در خراسان رضوی تشکیل شود.

درخواست جامعه باستان شناسی برای لغو یک مصوبه

بهمن ماه سال ۱۴۰۳ جامعه باستان‌شناسی ایران به نمایندگی از جمعیت بزرگ باستان‌شناسان کشور از صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و فرزانه صادق مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی در بیانیه‌ای خواسته نسبت به ابطال مصوبه الحاق باغ تاریخی عباس‌آباد به حریم شهر بهشهر اقدامات لازم را با قید فوریت مبذول کنند.

در این بیانیه آمده: الحاق باغ جهانی عباس‌آباد به حریم شهری و هدایت فضا و مختصات شهری به این معماری عجین شده با طبیعت، اگرچه شاید به ظاهر به نفع توسعه شهری باشد، اما قطعاً زمینه‌ساز مخاطرات جدی و جبران ناپذیر برای این باغ خواهد شد.

بازگشایی حوضخانه کاخ گلستان پس از ۶ ماه

حوضخانه کاخ گلستان در دوره ناصری و احتمالاً در سال ۱۲۴۲ بنا شد. البته شواهد امر حاکی از آن است که بعد از بازگشت از سفر اول فرنگ ناصرالدین شاه در سال ۱۲۵۲ تغییراتی عمده در این عمارت داده شده است.

حوضخانه در ۶ ماه گذشته به دلیل مرمت تزئینات و بنای اصلی به روی بازدیدکنندگان بسته بود. این بخش از کاخ که همیشه در آن تابلوهای رنگ روغن خارجی اهدایی پادشاهان خارجی به شاهان قاجار نصب بوده، با تغییر چیدمان و اعطای رویکرد بین المللی به اشیای نمایش داده شده به عنوان تالار مناسبات دُوَل خارجی دوره قاجار معرفی شد.

۵۵ شیء تاریخی از ترکیه به ایران منتقل شد

در بهمن ماه سال پیش پیرو دریافت اطلاعاتی از سرکنسولگری کشورمان در ارزروم ترکیه مبنی بر توقیف مجموعه‌ای از اشیا فرهنگی تاریخی متعلق به کشورمان توسط پلیس ترکیه در ارزروم، تصاویر اشیا توقیفی جهت کارشناسی و احراز هویت در اختیار اداره‌کل موزه‌ها قرار گرفت.

پس از تائید کارشناسان مبنی بر تعلق تعدادی از اشیا مذکور به فرهنگ و تمدن ایران و درخواست استرداد آن‌ها به کشور در قالب کنوانسیون ۱۹۷۰ یونسکو و بر اساس تفاهم‌نامه منعقده فیمابین کشور ترکیه و جمهوری اسلامی ایران در خصوص اقدامات مؤثر دو جانبه به منظور جلوگیری از ورود و خروج غیر قانونی اموال فرهنگی تاریخی دو کشور، مجموعه اشیا طی مراسمی توسط مدیرکل میراث فرهنگی و موزه‌های وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه و معاون استاندار ارزروم در موزه ارزروم به سرکنسولگری کشورمان در این شهر تحویل شد.

این اشیا به تعداد ۵۵ قلم شامل یک قطعه شمشیر با احتمال تعلق به دوره ساسانی، پیکرک‌های حیوانی به سبک عصر آهن و عصر برنز، تعدادی کاسه شیشه‌ای و فلزی، یک پارچ مسی (صراحی) و تعداد ۴۲ سکه تاریخی متعلق به ایران بوده که از طرق غیرقانونی و به صورت قاچاق از کشور خارج و وارد ترکیه شده‌اند که در استان‌های ارزروم و ارزنجان کشف و ضبط شدند.

بهره برداری از ۵۵ پروژه مرمتی در دهه فجر

علی دارابی قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی در نشست خبری خود به مناسبت دهه فجر که در سالن فجر وزارت خانه برگزار شد، گفت: برپایی ۶۸ نمایشگاه و بازگشایی ۶ تالار و موزه از جمله تالار مناسبات دول خارجی در کاخ گلستان، برگزاری ۱۷ مراسم رونمایی از جمله برنامه‌هایی است که در دهه فجر در مجموعه‌هایی تاریخی برگزار می‌شود در بحث مربوط به میراث فرهنگی آئین نامه نظام فنی و اختصاصی بناها را به تصویب هیأت دولت رساندیم این کار بزرگی بود.

وی گفت: براساس مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در بافت‌های تاریخی تعیین شهردار در بافت‌های تاریخی از جمله مصوبات بود که کمک ما بود. برای برنامه توسعه هفتم که در سیاست و برنامه دولت و دستگاه‌های اجرایی است، تا پایان برنامه هفتم باید تعداد موزه‌ها به هزار موزه برسد. در حال حاضر ۲۶ موزه در حال ساخت است که ۱۲ موزه منطقه‌ای و ۱۴ موزه استانی است.

دارابی بیان کرد: بحث بازنگری حرایم موضوع مهمی است. بازنگری طبق قانون از ما خواسته شده است و به معنای تدقیق بر بحث چارچوب‌ها متناسب با شرایط زمان و مکان است نه تقلیل. افزون بر این مقدمات سند ملی میراث فرهنگی انجام شده است و برای اولین بار این سند به عنوان راهنمای عمل دستگاه‌های مختلف تبدیل می‌شود.

تشکیل شورای فنی معاونت میراث فرهنگی کشور

پیرو ابلاغ دستورالعمل شورای فنی معاونت میراث فرهنگی کشور و به منظور بررسی و ایجاد وحدت رویه در تصمیمات و طرح‌های اصلی حوزه میراث فرهنگی در سطح کشور، شورای فنی معاونت میراث فرهنگی با حضور علی دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی تشکیل شد.

فاطمه داوری، مدیر کل حفظ و احیا بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی و دبیر شورا گفت: جلسه امروز شورای فنی با حضور دارابی رئیس شورا، ابراهیم زارعی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، اسکندر مختاری، مصیب امیری، دکتر پرهام جانفشان، مصطفی پورعلی، مدیر کل پایگاه‌های میراث ملی و جهانی؛ علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت و حرایم آثار و لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌ها تشکیل شد.

وی افزود: در این جلسه، موضوع طرح باغ فواره بجنورد با حضور علی مستوفیان، مدیرکل استان خراسان شمالی و با تاکید کلیه اعضا بر اهمیت خوانش تاریخی و احیا باغ تاریخی فواره بررسی شد. همچنین تعیین و تدقیق محدوده بافت تاریخی شهر بافق با رویکرد تعیین محدوده بافت کهن تاریخی، محدوده بافت میانی و محدوده باغ‌های هم‌پیوند در شورا و با حضور سیدمحمد رستگاری مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد تعیین و مصوب شد.

پلمب موزه اسباب‌بازی تهران

آزاده بیات مدیر موزه اسباب بازی تهران بیان کرد: با یک تماس تلفنی به ما اعلام کردند که موزه را پلمب کردیم. دلیلش را گزارش نامحسوس از بی حجابی اعلام کردند.

وی گفت: ما تمام مجوزهای لازم را از جمله وزارت میراث فرهنگی برای ایجاد موزه داریم حتی در اداره اماکن نیز ثبت شده‌ایم و موزه را از فروردین ۱۴۰۳ به روی مردم باز کردیم.

تدوین سند گردشگری با محوریت گردشگری حلال

همچنین در بهمن سال پیش حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در شورای عالی انقلاب فرهنگی چند سند را در اولویت قرار دادیم، یکی سند مربوط به صنایع‌دستی است که تدوین شده و سندهای دیگری مربوط به میراث‌فرهنگی، موزه‌داری و گردشگری هم در دست تصویب قرار دارد.

وی افزود: این سندها کاملاً راهبردی و کاربردی هستند، یعنی برای درآمدزایی و گردشگری حلال نوشته شده‌اند تا اشتغال‌زایی خوبی برای ذی‌نفعان داشته باشد.

فروش اثر رضا عباسی غیرقانونی است

لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی در واکنش به فروش آثار تاریخی در بیست و دومین دوره حراج تهران که امروز (جمعه ۲۶ بهمن) برگزار می‌شود واکنش نشان داد.

وی گفت: بر اساس قانون حفاظت آثار ملی و فرهنگی مصوب ۱۳۰۹ و آئین‌نامه‌های اجرایی آن، فروش و خروج هرگونه اشیا و آثار تاریخی و فرهنگی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال بدون اخذ مجوز از معاونت میراث فرهنگی، ممنوع و غیرقانونی است.

وی افزود:، پیش از برگزاری این حراج، به‌طور رسمی به برگزارکنندگان تذکر داده شد که فروش آثار فرهنگی‌تاریخی بدون مجوز قانونی امکان‌پذیر نیست. اما متأسفانه این هشدارها نادیده گرفته شده و اثر ارزشمندی همچون «پرتره دختر نشسته» رضا عباسی به فروش گذاشته شده است.

وی افزود: اداره‌کل موزه‌ها ضمن محکومیت قاطع این اقدام غیرقانونی، از مراجع ذیربط درخواست می‌کند تا با اقدامات فوری و قاطع، از فروش و خروج این آثار تاریخی جلوگیری کند. همچنین از برگزارکنندگان این حراج انتظار می‌رود تا بدون تأخیر، نسبت به ابطال معاملات انجام‌شده در خصوص این آثار اقدام کنند.

ورود قوه قضائیه به ماجرای «حراج تهران»

علی دارابی معاون میراث فرهنگی نیز بهمن پارسال در پاسخ به سوالی درباره حراج سکه‌های تاریخی و اصل یا تقلبی بودن آثار و حراج آثار هنری در تهران گفت: ما ۷ پرونده درباره استرداد اموال ایران از خارج کشور داریم. این موضوع نیز در دست بررسی است. حراج مربوط به آثار معاصر زیر ۱۰۰ سال مربوط به وزارت ارشاد است. در باره این حراج چند مکاتبه انجام شده است. در نامه اول اعلام کردیم که اصالت‌سنجی شود. این در حالی است که یگان حفاظت و سازمان بازرسی کل کشور به موضوع ورود پیدا کرده و موضوع در حال بررسی است.

وی گفت: بحث مبارزه با حفاری‌ها به همکاری دستگاه‌های دیگر نیاز دارد. ما هم به دنبال این مسئله هستیم تا بیشتر از آثار حفاظت کنیم.