احتمال توقف عبور مترو از حریم مسجد جامع اصفهان؛ بودجه میراث در تنگناست

به گزارش خبرنگار مهر، امیر کرم‌زاده ظهر چهارشنبه در نشست خبری که مناسبت گرامیداشت روز جهانی صنایع دستی برگزار شد، اظهار کرد: ما در حوزه میراث فرهنگی با چالش‌های متعددی مواجه هستیم و در بسیاری از مواقع احساس تنهایی می‌کنیم. این موضوع شوخی نیست؛ فشارهای زیادی وجود دارد، به‌ویژه در مورد میراث فرهنگی شهرهایی مثل اصفهان. برای مثال، بارها شنیده‌ایم که می‌خواهند فلان خیابان را باز کنند یا فلان پروژه را پیش ببرند. این فشارها سنگین است.

عبور مترو از حریم مسجد جامع در انتظار تعیین تکلیف

وی درخصوص خط دوم مترو که بر اساس طرح آن قرار است از حریم مسجد جامع اصفهان عبور کند، گفت: در وزارت میراث فرهنگی با جدیت پیگیر این مسئله هستیم. به همین منظور، روز سه‌شنبه هفته آینده جلسه‌ای در سطح ملی با حضور معاون وزیر، کارشناسان و دیگر مقامات برگزار خواهد شد. این جلسه کاملاً کارشناسی است و نتایج آن را به اطلاع رسانه‌ها و خبرنگاران خواهیم رساند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان خاطرنشان کرد: تاکنون پیگیری‌های متعددی از نامه‌نگاری با مقامات قضائی، شهرداری و استانداری گرفته تا حساس‌سازی افکار عمومی انجام دادیم؛ به‌طور مشخص در تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۳، نامه‌ای به دادستان محترم نوشتم و صراحتاً درخواست کردم که پروژه مترو متوقف شود. در این نامه تأکید کردم که اجازه عبور مترو از مناطق حساس میراثی داده نخواهد شد. البته، در حال حاضر پروژه مترو هنوز به مرحله بحرانی نرسیده و حدود ۲ کیلومتر با مسجد فاصله دارد.

کرم زاده با اشاره به اینکه در جلسات کارشناسی سه پیشنهاد مطرح شده است، ابراز کرد: همچنین نماینده یونسکو در جریان این موضوع حضور داشت و قرار شد مشاور پروژه مترو که از دانشگاه علم و صنعت است، طرحی ارائه دهد.

وی افزود: این طرح شامل مدل‌سازی علمی است که باید اثبات کند لرزش‌های ناشی از مترو به آثار تاریخی آسیب نمی‌رساند. در این راستا، استفاده از بالشتک‌های مخصوص برای کاهش لرزش‌ها پیشنهاد شده که خود این بالشتک‌ها مزایای دیگری مانند نورپردازی مفید نیز دارند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان افزود: من به نمایندگی از وزارت میراث فرهنگی این قول را می‌دهم اگر مشاور پروژه نتواند به‌صورت علمی ثابت کند که لرزش‌های مترو به آثار تاریخی آسیب نمی‌رساند، مسیر پروژه تغییر خواهد کرد یا اساساً اجازه اجرای آن داده نخواهد شد. این را با قاطعیت می‌گویم.

کرم زاده خاطرنشان کرد: ما در وزارت میراث فرهنگی برای حفاظت از میراث فرهنگی نشسته‌ایم، نه برای حفظ میز و مقام، رفتارها و اقدامات ما نیز گواه این تعهد است.

اعتبارات استانی میراث فرهنگی اصفهان به یک‌پانزدهم نیازها نمی‌رسد

وی با تأکید بر پاسخگویی به افکار عمومی، گفت: رسانه‌ها بازوی ما در حفظ میراث هستند. اگر کمبودی بوده، عذرخواهی می‌کنیم و از کمک‌های شما سپاسگزاریم.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با گلایه از کمبود اعتبارات، اظهار کرد: کل اعتبار ملی ما امسال ۷۰ میلیارد تومان است که برای نمونه سه میلیارد تومان آن را برای شهرستان گلپایگان اختصاص دادیم این در حالی است که مرمت کارخانه ریسباف به تنهایی ۲ تا سه هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد.

کرم زاده با بیان اینکه اعتبارات استانی ما به یک‌پانزدهم نیازها نمی‌رسد، افزود: توزیع اعتبارات استانی در شهرستان‌ها با فرمانداری‌هاست؛ بعنوان مثال در شهرستان اصفهان، ۱۱ میلیارد تومان به میراث فرهنگی اختصاص یافته که تنها ۶ میلیارد آن برای حفاظت از عمارت چهلستون هزینه می‌شود؛ یا در یکی از فرمانداری‌ها با ۴۰۰ هزار نفر جمعیت، تنها ۵۰ میلیون تومان اعتبار به میراث فرهنگی شهرستان اختصاص داده. ما با این ارقام نمی‌توانیم کاری کنیم.

تاکنون یک ریال از محل مسئولیت‌های اجتماعی به میراث فرهنگی داده نشده

وی به نبود خودرو در ادارات شهرستانی مانند خوانسار و گلپایگان و کمبود نیروی یگان حفاظت با تنها ۷۰ نفر در کل استان اشاره کرد و گفت: طبق قانون سالانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان از سوی شرکت‌های بزرگ دولتی استان باید برای مسئولیت‌های اجتماعی توزیع شود، اما یک ریال به میراث فرهنگی نمی‌رسد. این درحالی است که آلودگی ناشی از وجود این صنایع سبب آسیب به کاشی‌های بناها و مسجدهای تاریخی شده است.

۲ میلیارد تومان برای بازسازی مسجد جامع هزینه شد

کرم‌زاده در ادامه به وضعیت مسجد تاریخی سید اصفهان اشاره کرد و گفت: تاکنون برای بازسازی مسجد سید، مبلغ ۲ میلیارد تومان هزینه شده و به‌زودی قرارداد جدیدی به ارزش یک و نیم میلیارد تومان منعقد خواهد شد. همچنین، تفاهم‌نامه‌ای امضا شده که بر اساس آن، در ۶ ماهه دوم سال، سازمان اوقاف، شهرداری و وزارت میراث فرهنگی هر کدام مبلغ ۱۰ میلیارد تومان برای این پروژه اختصاص خواهند داد.

وی به موضوع فرونشست بناهای تاریخی اصفهان اشاره کرد و افزود: هفته گذشته، آقای صالحی امیری، وزیر محترم میراث فرهنگی، در جلسه هیئت دولت به مدت ۲۰ تا ۲۵ دقیقه فیلمی درباره فرونشست مسجد سید و میدان نقش جهان و دیگر آثار تاریخی اصفهان ارائه کردند. در این جلسه، هیئت دولت به ریاست جناب آقای پزشکیان به این نتیجه رسید که فرونشست بناهای تاریخی در اصفهان به مرحله بحرانی رسیده است. به همین منظور، تصمیم گرفته شد کارگروه ملی به ریاست جناب آقای دکتر عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، برای بررسی و مدیریت این بحران تشکیل شود. این کارگروه قرار است بودجه‌های لازم را برای مقابله با این مشکل مصوب کند.

احتمال تخصیص بودجه ۳۰۰ میلیاردی برای بناهای تاریخی درگیر فرونشست

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان با بیان اینکه فرونشست در اصفهان به‌عنوان یک بحران ملی شناخته شده و ستاد مدیریت بحران کشور نیز در این زمینه فعال شده است، خاطرنشان کرد: حدود ۲ تا سه هفته پیش، سردار ساجدی‌نیا، رئیس سازمان مدیریت بحران، در جلسه‌ای در اصفهان حضور یافتند. در این جلسه مصوب شد که دوسوم اعتبارات موردنیاز برای مدیریت بحران فرونشست از سوی سازمان مدیریت بحران و یک‌سوم آن توسط وزارت میراث فرهنگی تأمین شود.

کرم زاده ادامه داد: پیشنهاد پروژه‌هایی به ارزش ۳۰۰ میلیارد تومان ارائه شده و پیش‌بینی می‌شود ظرف یک ماه آینده بودجه‌ای برای این منظور تخصیص یابد.

وی با بیان اینکه تاکنون میراث فرهنگی اصفهان بودجه مستقیمی برای مدیریت بحران‌های طبیعی دریافت نکرده بود، گفت: به‌عنوان مثال، در زلزله‌ای که سردر یکی از کاروانسراها در نطنز تخریب شد، یا در سیل منطقه شهرضا که به یکی دیگر از کاروانسراها آسیب وارد کرد، بودجه‌ای بالغ بر ۹ میلیارد تومان برای جبران خسارات نیاز است. این موارد نشان‌دهنده وظایف حاکمیتی در مدیریت مخاطرات طبیعی است.

آخرین وضعیت واگذاری و بازسازی ریسباف

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان در خصوص واگذاری کارخانه ریسباف، ابراز کرد: روز دوشنبه گذشته جلسه‌ای با حضور وزیر محترم میراث فرهنگی، نمایندگان شهرستان اصفهان، معاونین وزیر و استاندار برگزار شد. در این جلسه، موضوع واگذاری کارخانه ریسباف برای مرمت و احیا مورد بحث قرار گرفت.

کرم زاده افزود: پیشنهادات مختلفی مطرح شد؛ برخی نمایندگان خواستار واگذاری به شهرداری برای مرمت بودند و برخی دیگر پیشنهاد واگذاری به بخش خصوصی را ارائه کردند، گروهی نیز پیشنهاد کردند که از محل قانون مالیات‌ها، بودجه‌ای توسط دولت به وزارت میراث فرهنگی اختصاص یابد تا این وزارتخانه مستقیم مرمت را انجام دهد.

نیاز ۲ هزار میلیاردی برای احیای ریسباف

وی اضافه کرد: برآورد شده که برای مرمت کارخانه ریسباف، حدود ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. پیش‌تر پیشنهاد این پروژه به شهرداری ارائه شده بود، اما پیش‌نویس قرارداد پیشنهادی توسط صندوق احیا پذیرفته نشد. قرار است ظرف دو هفته آینده، استاندار بررسی‌های نهایی را انجام دهند و در جلسه‌ای دیگر با حضور وزیر، تصمیم نهایی درباره نحوه واگذاری گرفته شود.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان تصریح کرد: باید توجه داشت که تصمیم‌گیری در مورد واگذاری کارخانه ریسباف در اختیار وزارت میراث فرهنگی است و اداره کل میراث فرهنگی استان دخالتی در این موضوع ندارد.

تیمره گنجینه‌ای عظیم اما بدون حمایت مالی

کرم‌زاده به وضعیت منطقه تاریخی تیمره اشاره کرد و گفت: سنگ‌نگاره‌های تیمره در گلپایگان گنجینه‌ای عظیم است اما ما اعتباری برای حفاظت نداریم. انجمن‌های مردم‌نهاد با کمک‌های مردمی تلاش می‌کنند اما کمبود نیرو و منابع کار را سخت کرده است؛ همچنین درخصوص برگزاری رویدادهایی از جمله جشنواره‌های شهر ملی منبت در گلپایگان باید فرمانداری پاسخگو بوده و برای برگزاری آنها برنامه‌ریزی و حمایت کند.

وی در ادامه با بیان اینکه مشکلات معیشتی باعث شده صنایع دستی کالایی لوکس تلقی شود، افزود: حضور هنرمندان در نمایشگاه‌هایی مانند چهلستون نشان‌دهنده وجود بازار است اما صنایع دستی اصفهان به دلیل کیفیت بالا گران‌تر است اما در صورت گزارش فروش غیرمجاز صنایع دستی چینی در میدان نقش جهان، با آن برخورد خواهد شد.

کرم‌زاده همچنین به بهره‌برداری سه هتل پنج‌ستاره و یک هتل چهار ستاره در سال جاری و افتتاح بیش از ۲۵ اقامتگاه بوم‌گردی اشاره کرد.

وی با بیان اینکه میراث فرهنگی به تنهایی نمی‌تواند با تخلفات در حوزه میراث برخورد کند، تصریح کرد: رسانه‌ها موارد را از دستگاه‌های قضائی، شهرداری‌ها و اوقاف مطالبه‌گری کنند؛ برای مثال در بازار نقش جهان مغازه‌داران غیرقانونی بساط می‌کنند، فردی البسه را از کابل‌های برق در بازار آویزان کرد اما وقتی پیگیری می‌کنیم اداره برق کابل‌های خطرناک را جمع نمی‌کند و یا درمواردی مانند یک بستنی فروشی در کنار کاخ عالی قاپو اوقاف بدون مجوز تغییر کاربری می‌دهد. میراث تنها نمی‌تواند این بار را بکشد و نیاز به همکاری همه دستگاه‌های متولی است.