مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه

حتماً شما هم داستان‌های عاشقانه‌ی فرهاد و شیرین را شنیده‌اید. داستانی که در کوه بیستون، در استان کرمانشاه، رقم خورد. داستانی که نشان می‌دهد عشق می‌تواند انسان را به انجام کارهایی باورنکردنی وادارد. اگر می‌خواهید این داستان را از نزدیک ببینید، باید به کرمانشاه سفر کنید. در آنجا، می‌توانید به تماشای مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه بروید و از زیبایی و عظمت آن لذت ببرید. بیستون، تنها به خاطر نقش برجسته‌ی فرهاد و شیرین، ارزش دیدن ندارد. این منطقه، آثار تاریخی و طبیعی دیگری نیز دارد که ارزش بازدید را دارند. از جمله آثار طبیعی بیستون می‌توان به چشمه‌ی بیستون، رودخانه‌ی قره‌سو و درختان سر به فلک کشیده‌ی این منطقه اشاره کرد. بیستون، بهشت عشق و تاریخ است. جایی که می‌توانید از زیبایی‌های طبیعی و تاریخی ایران لذت ببرید. در مجموعه‌ی تاریخی و فرهنگی بیستون، ۲۸ اثر تاریخی ثبت ملی وجود دارد که از جمله‌ی مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کتیبه‌ی داریوش بزرگ، مجسمه‌ی هرکول، سنگ‌نگاره‌های اشکانی، کاروان‌سرای شاه عباسی و مسجد جامع بیستون اشاره کرد. کتیبه‌ی داریوش بزرگ، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران است که در سال ۱۳۸۵ در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. این اثر، مربوط به دوره‌ی هخامنشیان است و پیروزی داریوش بزرگ بر گوماته مغ را به تصویر می‌کشد.

تاریخچه کشف مجموعه بیستون کرمانشاه

بیستون، کوهی است که در کنار مسیری پرتردد واقع شده بود. این مسیر، محل عبور کاروان‌های تجاری و مسافرانی بود که از ایران به سمت بابل و بغداد می‌رفتند. نام اولیه‌ی این کوه، «بغستان» بود که به معنای «جایگاه خدایان» است. دستور ساخت کتیبه و نقش برجسته بر روی این کوه، نخستین بار توسط داریوش بزرگ صادر شد. این کتیبه، پیروزی داریوش بزرگ بر گوماته مغ، رهبر شورشیان را به تصویر می‌کشد. کتیبه‌های بیستون، به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نوشته شده‌اند. این کتیبه‌ها، از مهم‌ترین منابع تاریخی برای مطالعه‌ی دوره‌ی هخامنشیان هستند. قرن‌ها طول کشید تا جهانیان متوجه شوند که در بیستون چه خبر است. در سال ۱۸۳۵ میلادی، دیپلماتی به نام هنری راولینسون، با پشتکار فراوان خود، توانست از کتیبه‌های این کوه پرده بردارد. او در طول چندین سال، بخش‌های مختلف کتیبه را نسخه‌برداری کرد و در نهایت، با نگارش کتابی به نام «کتیبه‌های میخی فارسی»، همگان را با این موضوع آشنا کرد. پس از راولینسون، دانشمندان دیگری نیز به مطالعه‌ی کتیبه‌های بیستون پرداختند. آنها سعی کردند ایرادات نسخه‌برداری راولینسون را برطرف کنند و خوانش بهتری از این کتیبه‌ها ارائه دهند.

آثار جذاب مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه

کتبیه بیستون:

کتیبه‌ی بیستون، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران است که توسط داریوش بزرگ، شاه هخامنشی، نوشته شده است. این کتیبه، بر روی کوه بیستون در استان کرمانشاه حکاکی شده است و به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نوشته شده است. کتیبه‌ی بیستون، روایتی از زندگی و حکومت داریوش بزرگ است. در این کتیبه، داریوش بزرگ ابتدا خود را معرفی می‌کند و سپس به شرح نبردها و شورش‌هایی که در زمان او رخ داده است، می‌پردازد. داریوش بزرگ در این کتیبه، از خود به عنوان یک پادشاه عادل و دادگر یاد می‌کند که از دروغگویی بیزار است و به راستگویی علاقه‌مند است. او همچنین از اهورامزدا، خدای خود، برای پیروزی در نبردها و ایجاد آرامش در قلمرو خود، سپاسگزاری می‌کند. کتیبه‌ی بیستون، منبع ارزشمندی برای مطالعه‌ی تاریخ و فرهنگ ایران باستان است. این کتیبه، نشان می‌دهد که داریوش بزرگ، پادشاه مقتدری بود که توانست امپراتوری هخامنشی را به اوج قدرت خود برساند.

کاخ بیستون: 

کاخ بیستون، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این کاخ، در دوران ساسانی ساخته شده است و امروزه جزوی از میراث جهانی یونسکو است. کاخ بیستون، به‌دلیل ارتباط آن با داستان عاشقانه‌ی شیرین و خسرو پرویز، شهرت زیادی دارد. بر اساس این داستان، شیرین، دختر پادشاه ارمنستان، به همسری خسرو پرویز، پادشاه ساسانی، درآمد. خسرو پرویز، برای نشان دادن علاقه‌ی خود به شیرین، کاخی زیبا در کوه بیستون ساخت. کاخ بیستون، امروزه ویران شده است، اما هنوز می‌توان بقایای آن را مشاهده کرد. این کاخ، یادگاری از عشق شیرین و خسرو پرویز است و نمادی از عشق و وفاداری در فرهنگ ایرانی است.

مجسمه هرکول:

مجسمه‌ی هرکول، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این مجسمه، در دوران اشکانی-سلوکی ساخته شده است و از سنگ آهک تراشیده شده است. مجسمه‌ی هرکول، نمایی از فردی نیم‌رخ است که پیاله‌ای در دست دارد. این مجسمه، دارای ریش بلند و موهای مجعد است و لباسی بر تن دارد که در فرهنگ یونانی رایج بوده است.

سنگ بلاش:

سنگ بلاش، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این سنگ، در دامنه‌ی کوه بیستون قرار دارد و از سنگ آهک تراشیده شده است. سنگ بلاش، دارای چند وجه است و روی آن نقوشی حکاکی شده است. یکی از این نقوش، تصویر بلاش، شاه اشکانی است. این تصویر، بلاش را به‌صورت تمام‌رخ نشان می‌دهد که پیاله‌ای در دست دارد. این سنگ یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی برای مطالعه‌ی دوران اشکانیان است. این سنگ، نشان می‌دهد که در دوران اشکانیان، هنر حجاری در ایران رونق داشته است.

نقش مهرداد اشکانی:

نقش برجسته مهرداد دوم اشکانی، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این نقش، در مقابل سنگ‌نوشته‌ی داریوش بزرگ قرار دارد و از سنگ آهک تراشیده شده است. نقش برجسته مهرداد دوم اشکانی، نمایی از مهرداد دوم، شاه اشکانی و پنج تن از بزرگان این سلسله را نشان می‌دهد. این نقش، مهرداد دوم را در حال اهدای هدایایی به بزرگان نشان می‌دهد.

کتیبه شیخ علی خان زنگنه:

کتیبه‌ی شیخ علی خان، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این کتیبه، در دوران صفویه ساخته شده است و توسط شیخ علی خان، وزیر شاه سلیمان، نوشته شده است. کتیبه‌ی شیخ علی خان، در اصل یک وقف‌نامه است که در آن، شیخ علی خان، بخشی از املاک خود را وقف سادات فاطمی می‌کند. این کتیبه، بر روی نقش برجسته‌ی مهرداد دوم اشکانی حکاکی شده است و به همین دلیل، آسیب‌های جدی به این نقش برجسته وارد کرده است.

دژ مادی: 

دژ مادی، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این دژ، در شمال غرب مجموعه بیستون قرار دارد و قدمت آن به دوران مادها می‌رسد. دژ مادی، از یک برج و بارو و دیوارهای مستحکم تشکیل شده است. این دژ، در زمان خود، یکی از مهم‌ترین مراکز دفاعی مادها بوده است. برخی از پژوهشگران معتقدند که گئومات مغ، در این دژ، از داریوش بزرگ شکست خورده است. این فرضیه، بر اساس شواهدی از جمله موقعیت دژ مادی و همچنین نزدیکی آن به پایتخت مادها، یعنی هگمتانه، مطرح شده است.

فرهاد تراش:

فرهاد تراش، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این اثر، در دوران ساسانی ساخته شده است و دیواره‌ای بزرگ به عرض 200 متر و ارتفاع 45 متر است. بر اساس داستان‌های کهن ایرانی، فرهاد، عاشق شیرین، دختر پادشاه ارمنستان، بود. شیرین، به فرهاد قول داد که اگر بتواند کوه بیستون را بتراشد، با او ازدواج خواهد کرد. فرهاد، سال‌ها برای رسیدن به شیرین، کوه بیستون را می‌تراشید. اما در نهایت، توسط خسرو پرویز، کشته شد. فرهاد تراش، نمادی از عشق و وفاداری است. این اثر، نشان می‌دهد که عشق می‌تواند انسان‌ها را به انجام کارهای بزرگ وادار کند.

کاروان‌ سرای شاه عباسی:

کاروان‌سرای شاه عباسی، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این کاروان‌سرا، در مجموعه بیستون و مسیر کرمانشاه-همدان قرار دارد و به دوران صفویه، و به‌خصوص سلطنت شاه عباس اول، باز می‌گردد. کاروان‌سرای شاه عباسی، به سبک و سیاق دیگر کاروان‌سراهای شاه عباسی ساخته شده است. این کاروان‌سرا، دارای چهار ایوان و چندین حجره است. همچنین، در این کاروان‌سرا، یک آب‌انبار نیز وجود دارد. کاروان‌سرای شاه عباسی، یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و بازرگانی در دوران صفویه بوده است. این کاروان‌سرا، محل استراحت و اقامت کاروان‌های تجاری بوده است.

بقایای شهر پارتی: 

شهر پارتی، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این شهر، در شمال شرقی سراب بیستون قرار دارد و به دوران اشکانیان باز می‌گردد. شهر پارتی، از یک محوطه‌ی وسیع تشکیل شده است که شامل دیوارهای باقی‌مانده، سفال‌های مکشوفه و سایر آثار تاریخی است. این شهر، احتمالاً یکی از مهم‌ترین مراکز سیاسی و اقتصادی در دوران اشکانیان بوده است. این شهر، نشان می‌دهد که در دوران اشکانیان، ایران به‌عنوان یک قدرت بزرگ شناخته می‌شد.

پل بیستون:

پل بیستون، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده است. این پل، در اواخر دوران ساسانی ساخته شده است و مانند بسیاری از سازه‌های ساسانی، نیمه تمام باقی مانده است. پل بیستون، بر روی رودخانه دینور ساخته شده است و دارای پنج دهانه است. این پل، از سنگ آهک تراشیده شده است و دارای طاق‌های جناغی است. در دوران ایلخانی، بخشی از پل بیستون تکمیل شد و در دوران صفوی و پهلوی نیز، این پل بازسازی و مرمت شد.

کاروان‌ سرای ایلخانی:

مجموعه بیستون، علاوه بر کاروان‌سرای صفوی، کاروان‌سرای دیگری نیز دارد که بر روی دیوارهای کاخ نیمه‌تمام ساسانی ساخته شده است. این کاروان‌سرا، به نام کاروان‌سرای ایلخانی شناخته می‌شود. کاروان‌سرای ایلخانی، در دوران ایلخانی، بر روی دیوارهای کاخ نیمه‌تمام ساسانی ساخته شد. این کاروان‌سرا، دارای چهار ایوان و چندین حجره بود. کاروان‌سرای ایلخانی، پس از مدت کوتاهی، متروک و تخریب شد. دلیل تخریب این کاروان‌سرا، مشخص نیست. کاروان‌سرای ایلخانی، یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایران است که نشان‌دهنده‌ی اهمیت راه‌های ارتباطی در دوران ساسانی و ایلخانی است.