شهر زاهدان
شهر زاهدان، یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر در گذشته با نام “دُزْدابْ” شناخته می‌شد، اما در زمان حکومت رضا شاه، نام آن به “زاهدان” تغییر یافت. شهر زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل، از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و […]
شهر زاهدان، یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر در گذشته با نام “دُزْدابْ” شناخته می‌شد، اما در زمان حکومت رضا شاه، نام آن به “زاهدان” تغییر یافت. شهر زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل، از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از سمت غرب به شهرستان فهرج و کویر لوت محدود می‌شود. ساکنان این شهر اغلب به زبان فارسی به گویش سیستانی و زبان بلوچی صحبت می‌کنند و دین اکثریت آنها اسلام است.
زاهدان آب و هوایی گرم و معتدل دارد، به طور کلی در بیشتر روزهای سال هوا گرم است، اما در شبهای تابستان ممکن است کمی سرد شود. آب آشامیدنی در زاهدان از طریق شبکه آب لوله کشی فراهم می‌شود و از چاه‌های نیمه‌عمیق در اطراف شهر و آب منتقل شده از چاه‌های نیمه های زهک تأمین می‌گردد. به دلیل واقع شدن در منطقه مرزی، زاهدان از نظر تجاری و نظامی موقعیت ویژه‌ای دارد. از یک سو، راه آهن پاکستان از مرز میرجاوه وارد ایران می‌شود و از سوی دیگر، راه آهن سراسری ایران به این شهر می‌رسد.
زاهدان یک شهر جدید است که در فاصله ۵۱۷ کیلومتری شرق شهر کرمان و در نزدیکی کشور پاکستان قرار دارد. این شهر از طریق جاده به شمال به مشهد و به جنوب به چابهار متصل است و همچنین دارای ایستگاه راه آهن و فرودگاه بین‌المللی است. زاهدان در مختصات جغرافیایی ۶۰ درجه و ۵۱ دقیقه و ۲۵ ثانیه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۵ ثانیه عرض شمالی قرار دارد. اختلاف زمانی زاهدان با تهران حدود ۳۶ دقیقه و با گرینویچ حدود ۲۴۶ دقیقه است.
درباره نام “دُزْدابْ” که در گذشته برای این شهر به کار می‌رفت، داستان‌های متفاوتی وجوددارد. یکی از داستان‌ها این است که در گذشته، زاهدان معروف به مکانی بود که دزدان و سارقان در آن زندگی می‌کردند. بنابراین، نام “دُزْدابْ” به معنای “مکان دزدان” است. اما در دوره حکومت رضا شاه، این نام به دلایل سیاسی و تبلیغاتی تغییر کرد و به “زاهدان” معروف شد. همچنین، دلیل دیگری که برای تغییر نام این شهر مطرح شده است، ارتباط آن با اصطلاح “زاهد” است که به عارفان و عابدانی اطلاق می‌شود که از دنیای مادی و مصالح زمانی دست بردارند و به عبادت و تقوا مشغول شوند. بنابراین، با تغییر نام به “زاهدان”، این شهر به معنای “مکان زاهدان” یا “محل زندگی عابدان و عارفان” شناخته شد.
جنگ جهانی و شهر زاهدان
در دوره پیش از جنگ جهانی اول، زاهدان به نام “دُزدابْ” شناخته می‌شد که یک روستای کوچک و دورافتاده بود. تعداد کمی خانواده بلوچ در این روستا ساکن بودند و آب آشامیدنی موردنیاز آنها از چاه‌های موجود در اطراف روستا تأمین می‌شد. اما پس از وقوع جنگ جهانی اول، به دلیل نزدیکی دُزداب به کشورهای افغانستان و پاکستان و همچنین موقعیت تجاری مناسب آن با هند، دولت ایران تصمیم گرفت با ارسال مأموران دولتی به این منطقه و بررسی کمبودها و نیازهای آن، زمینه را برای تأسیس مراکز دولتی در دُزداب فراهم کند. بنابراین، گروهی از متخصصان بلژیکی نیز برای تأسیس ادارات گمرک وارد این روستا شدند.
این اقدامات باعث شد تا دُزداب تبدیل به یک مرکز اداری، تجاری و تجارتی مهم در منطقه شود. ایجاد ادارات دولتی و مراکز تجاری در این روستا، توسعهٔ اقتصادی و اجتماعی را در این منطقه به همراه داشت و زاهدان پس از آن به تدریج به یک شهر بزرگ تبدیل شد.
تاریخچه شهر زاهدان
زاهدان، شهری است که در گذشته به آن به عنوان “دزداب” مشهور بود. این شهر که توسط کوه‌ها احاطه شده است، قدمتی بیش از 85 سال ندارد. در گذشته، مردم در این منطقه در حومه قلعه‌ای کوچک در کوه‌های شمالی شهر زاهدان زندگی می‌کردند و به کشاورزی و تجارت مشغول بودند و از طریق آن امرار معاش می‌کردند. هندی‌ها اولین ساکنان و بناگذاران این شهر بودند و معماری خاص هندی وارد این منطقه شد. در سال 1302 هجری شمسی، کابینه دستور داد شهر را به زاهدان تغییر نام دهد و در سال 1309 هجری شمسی، به پیشنهاد تیمسار جهانبانی، نام شهر به زاهدان تغییر یافت.
اگرچه نقشه اولیه شهر زاهدان توسط یک مهندس از شهر کویته پاکستان طراحی شده بود، اما معماران ایرانی بافت کلی شهر را براساس معماری شهرهای تاریخی و با توجه به اقلیم منطقه اجرا کردند. امروزه زاهدان به عنوان یک شهر دانشگاهی و فرهنگی با جمعیتی بیش از 600 هزار نفر و وجود دانشگاه‌های بزرگ دولتی، ازاد، پیام نور، علوم قرآنی و حوزه علمیه امام صادق (ع) شناخته می‌شود.
تجمیع جمعیت زاهدان
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید