راهنمای سفر به آمل

آمل، شهرستان سرسبز و خوش آب و هوای مازندران، در دامنه قله دماوند، بلندترین کوه ایران، واقع شده است. این شهر با جاذبه‌های گردشگری متنوع و طبیعت بکر و چشم‌نواز، هر ساله پذیرای خیل عظیمی از مسافران و گردشگران از سراسر ایران و جهان است.

آمل، به عنوان یکی از مشهورترین شهرهای مازندران، لقب‌های متعددی دارد. شهر علم، فلسفه و تاریخ، شهر بام ایران، شهر هزار سنگر و شهر مادها، تنها چند نمونه از القاب این شهر پرآوازه هستند.

نام آمل از دو بخش “آ” و “مل” تشکیل شده است. در زبان ایرانیان قدیم، “آ” به معنای “ضد” و “مل” به معنای “مرگ” بوده است. بنابراین، آمل به معنای “بی مرگ” یا “مرگ از تو دور باشد” است. البته، ممکن است از محلی‌ها نام “آمِل” را برای این شهر بشنوید که در زبان مازندرانی رایج است.

آمل، با قدمتی دیرینه و تاریخی غنی، همواره در طول تاریخ ایران نقشی مهم ایفا کرده است. این شهر زادگاه بزرگان و مشاهیر بسیاری در زمینه‌های مختلف علمی، فلسفی، ادبی و سیاسی بوده است. همچنین، آمل به دلیل موقعیت جغرافیایی و طبیعی خاص خود، از دیرباز مورد توجه پادشاهان و سلسله‌های مختلف ایرانی بوده است.

مشخصات جغرافیایی برای سفر به آمل

آمل، مرکز شهرستان آمل در استان مازندران، در شمال ایران واقع شده است. این شهر در ارتفاع ۷۶ متری از سطح دریا و در ۵۲ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی و ۲۶ درجه و ۲۵ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.

آمل از شمال به محمودآباد، از جنوب به دماوند و لاریجان، از غرب به نور و از شرق به بابل محدود می‌شود. همچنین، فاصله آمل تا تهران حدود ۱۸۰ کیلومتر است.

شهر آمل دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. میانگین بارندگی سالانه در این شهر حدود ۸۰۰ میلی‌متر است. بهترین زمان برای سفر به آمل، بهار و تابستان است.

تاریخچه آمل

در مورد پیدا شدن شهر آمل، نظریه‌های مختلفی وجود دارد:

نظریه اول: بر اساس این نظریه، نام آمل از دختری به نام “آمله” گرفته شده است.
نظریه دوم: این نظریه معتقد است که نام آمل از قوم “آماردها” گرفته شده است. آماردها در کنار ضلع غربی رود هراز ساکن شدند و شهر آمل را پایتخت خود کردند.
نظریه سوم: این نظریه، قدمت آمل را به دوران پادشاهان پیشدادی مانند طهمورث، کیومرث و جمشید ربط می‌دهد.
تحقیقات باستان شناسی نشان می‌دهد که از حدود ۷۵ هزار سال قبل، استان‌های نزدیک دریای خزر محل مناسبی برای سکونت انسان‌ها بوده‌اند. همچنین، برخی از اتفاقات اساطیر ایران در دامنه کوه دماوند و در نزدیکی شهر آمل رخ داده است.

آمل در طول تاریخ، پایتخت حکومت‌های مختلفی بوده است:

از زمان ساسانیان تا زمان مغول، آمل پایتخت مازندران بود.
در زمان اشکانیان، آمل یکی از شهرهای مهم کشور بود.
در زمان زیاریان و علویان، آمل پایتخت کشور بود.
بیشترین رونق شهر آمل در دوره صفویان بود. پادشاهان صفوی، مخصوصا شاه عباس صفوی، علاقه خاصی به این منطقه داشتند و به آن توجه زیادی می‌کردند.

در اواخر دوره قاجار، آمل سریع‌تر از قبل پیشرفت کرد:

خندق‌های اطراف شهر خشک شدند.
عمارت‌ها و ارگان‌های دولتی ساخته شدند.
اهمیت جاهای دیدنی آمل بیشتر شد.

در زمان پهلوی، بعد از جنگ جهانی اول، تغییرات زیادی در مازندران به وجود آمد:

رضا شاه با فروش نفت ایران و پیاده‌سازی طرح‌های مختلف عمرانی و معماری، به مازندران جان تازه‌ای داد.
ادارات، مدارس، پل و مراکز درمانی جدید به دستور رضا شاه ساخته شدند.
انجمن طبرستان برای مقابله با روس‌ها و انگلیسی‌ها در همین دوره ساخته شد.

فرهنگ مردم آمل

جشن‌ها و مراسمات مختلفی در طول سال در آمل برگزار می‌شود:

جشن تیرگان: این جشن در تیرماه برگزار می‌شود و به یاد پیروزی کاوه آهنگر بر ضحاک مار دوش است.
جشن ورف چال: این جشن در فصل بهار برگزار می‌شود و به شکرانه بارش باران و رونق کشاورزی است.
کشتی لوچو: این کشتی سنتی در مردادماه برگزار می‌شود و پهلوانان مازندرانی در آن به رقابت می‌پردازند.
ماه در مه: این جشن در شب پانزدهم ماه رمضان برگزار می‌شود و مردم با روشن کردن شمع و فانوس، به نیایش می‌پردازند.
چلیک مارکا: این بازی محلی در فصل بهار و تابستان برگزار می‌شود و نوعی مسابقه پرتاب چوب است.
نوروزخوانی: این رسم قدیمی در 15 روز قبل از عید نوروز برگزار می‌شود و نوروزخوانان با شعرخوانی، آمدن سال نو را تبریک می‌گویند.
علم گردانی و نخل گردانی: این مراسم در ایام محرم و صفر برگزار می‌شود و مردم با گرداندن علم و نخل، به سوگواری می‌پردازند.
مراسم دندان سری: این مراسم در سن شش یا هفت سالگی برای کودکان برگزار می‌شود و به عنوان نوعی جشن بلوغ شناخته می‌شود.

در اینجا به دو نمونه از آداب و رسوم مردم آمل می‌پردازیم:

نوروزخوانی:

نوروزخوانی رسمی قدیمی و جذاب است که هنوز هم گاهی بین مردم دیده می‌شود. پانزده روز قبل از عید نوروز، نوروزخوانان شروع به کار می‌کنند. آنها به روستاها می‌روند و با شعرخواندن آمدن سال نو را به بقیه تبریک می‌گویند. معمولا تیم نوروزخوانی از خواننده، نوازنده و کوله‌کش تشکیل می‌شود. مردم هم گاهی با نوروزخوانان می‌خوانند، می‌رقصند و به آن‌ها پول، شیرینی، گردو، تخم‌مرغ یا نخودچی کشمش هدیه می‌دهند.

چلیک مارکا:

چلیک مارکا یک بازی محلی در آمل است که شاید در سفر به آمل آن را تجربه کنید. گردشگرانی که برای بازدید از جاهای دیدنی آمل می‌آیند گاهی این بازی‌ها را می‌بینند یا خودشان هم بازی می‌کنند. در این بازی، بازیکنان به دو گروه تقسیم می‌شوند و چند تیکه چوب جمع می‌کنند؛ دو تکه چوب یا چلیک و یک چوب بزرگ یا مارکا.

اول از همه، گروه اول چوب کوچکی را روی گودال قرار می‌دهند، بعد با چوب بزرگ به زیر آن ضربه می‌زنند تا پرتاب شوند. چوب هر گروه که مسافت بیشتری را طی کند برنده است. طبق رسوم قدیمی، افراد بازنده باید به برندگان سواری بدهند.

سفر به آمل از تهران

برای سفر به آمل از تهران، می‌توانید از طریق جاده هراز یا جاده فیروزکوه اقدام کنید. مسافت زمینی تهران تا آمل از طریق جاده هراز حدود ۱۸۵ کیلومتر است و حدود سه ساعت طول می‌کشد تا به آمل برسید.

جاده هراز، یکی از زیباترین جاده‌های ایران است که از میان کوه‌ها و جنگل‌ها عبور می‌کند. در طول مسیر، می‌توانید از مناظر طبیعی بسیار زیبایی لذت ببرید.

اگر با اتوبوس سفر می‌کنید، می‌توانید از ترمینال شرق تهران بلیط اتوبوس آمل را تهیه کنید. اتوبوس‌های آمل به طور مرتب از ترمینال شرق تهران حرکت می‌کنند.

اگر با ماشین شخصی سفر می‌کنید، باید از جاده هراز یا جاده فیروزکوه استفاده کنید. جاده هراز، مسیر کوتاه‌تر و سریع‌تر است، اما جاده فیروزکوه، مسیر امن‌تر و خلوت‌تر است.