مکان های دیدنی گناباد

گناباد، یکی از شهرهای زیبا واقع در استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران است. این شهر دارای تعداد زیادی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی است که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. امامزاده‌ها و مساجد تاریخی از جمله این جاذبه‌ها هستند که هر یک نمادی از تاریخ و قدمت این شهر را نشان می‌دهند. علاوه بر این، بزرگ‌ترین قنات جهان نیز در گناباد واقع شده است. این قنات از دوران هخامنشیان تا به امروز، نقش مهمی در تولید و حیات در این شهر کویری ایفا کرده است.

جذاب ترین مکان های دیدنی گناباد

مدرسه علمیه (نجومیه)

مدرسه علمیه نجومیه در یکی از کوچه‌های شرقی شهر گناباد و در نزدیکی یکی از درب‌های ورودی به مسجد جامع این شهر قرار دارد. ساختمان این مدرسه یکی از آثار معماری اسلامی در دوره صفوی است و نشان‌دهنده ارزش و اهمیت علم و دانش در این شهر است. به دلیل تدریس علوم نجومی و آسمان‌شناسی در این مکان، این مدرسه به نام مدرسه نجومیه هم شهرت یافته است.

موزه مردم‌شناسی مدرسه نجومیه در سال 1385 باز کرده شده است و در دوازده اتاق کوچک، شامل اتاق‌های مربوط به حرفه‌ها و مشاغل قدیمی و همچنین آداب و رسومی که به یاد رفته‌اند، قرار دارد. این موزه با همکاری کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی تدارک دیده شده است.

قنات قصبه گناباد

احتمالاً از نزدیک به نظر برسد که هیچ چیز معمولی یا جالبی درباره قنات قصبه وجود ندارد، اما با یکم دقت متوجه خواهیم شد که آنچه در پیش رویمان قرار دارد، تنها یک سیستم قنات ساده مانند سایر قنات‌های کشورمان نیست. در واقع، این قنات به عنوان بزرگترین، طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین قنات جهان شناخته می‌شود. تاکنون هیچ انسانی قادر به اندازه‌گیری دقیق طول این قنات نشده است و تنها تخمینی حدود ۳۵ کیلومتر برای طول آن وجود دارد. به همین دلیل، بسیاری از افسانه‌ها درباره آن به وجود آمده‌اند.

مسجد جامع گناباد

مسجد جامع گناباد از بناهای ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در خراسان است که در قصبه شهر واقع شده است. این مسجد با نقشه‌ای دو ایوانه شامل سردر تزئینی، صحن یا میان‌سرا، ایوان‌های شمالی و جنوبی، رواق و سه شبستان ستوندار طراحی شده است. سردر ورودی در ضلع شمال شرقی ساختمان با طاق جناغی و حاشیه‌ای تزیینی به شکل نقوش پرندگان در میان گل و برگ قرار دارد که روی لایه‌ای از گچ ایجاد شده است. ایوان اصلی یا ایوان قبله در سمت جنوبی صحن قرار دارد و با چهار طاق گهواره‌ای عرضی و چهار قوس، دارای تزئینات آجری شامل دو ردیف پیچ، نوارهای اسلیمی و یک حاشیه کتیبه قرآنی به خط بنا قرار دارد که در پایان عبارت “تسع و ستمائه 609 هـ.ق” ذکر شده است.

بافت تاریخی و فرهنگی ریاب گناباد

روستای ریاب، که در فاصله ۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان گناباد واقع شده است، یک روستای با بافت قدیمی است. این بافت قدیمی این روستا، یک مجموعه کامل از بناهای تاریخی با معماری بسیار زیبا را در خود جای داده است و تنها بافت باقیمانده در شهرستان محسوب می‌شود. در سال‌های گذشته، بر روی طرح مطالعاتی این بافت اقداماتی صورت گرفته است. این بافت، که یکی از طرحهای مهم گردشگری استان خراسان رضوی به شمار می‌رود، هم اکنون مسکونی است. بنابراین، برای جلوگیری از ساخت و سازهای جدید و تخریب آثار تاریخی آن، بناهای با ارزش باید خریداری و مرمت شوند. طبق طرح‌های ارائه شده برای این روستا، هماهنگی‌های لازم با بنیاد مسکن جهت حفظ بناها در نظر گرفته شده است.

منزل شیخ تقی محمد تقی بهلول گنابادی

منزل شیخ محمد تقی بهلول گنابادی یک ساختمان مستطیل شکل با ابعاد 25 در 15 متر است که در جهت شمال شرقی و جنوب غربی ساخته شده است. ارتفاع این ساختمان از سطح زمین 3 متر و نیم است و شامل دو قسمت تابستانی و زمستانی می‌باشد. یکی از فضاهای اصلی این ساختمان حوض‌خانه است که در ضلع شرقی خانه قرار دارد. حوض‌خانه در وسط خود دارای یک چهارضلعی با هشت چندضلعی است و سقف آن به صورت یک شمسه هشت‌پر، از مربع‌ها تشکیل شده و به شکل دایره اجرا شده است. حوض‌خانه با یک طاق جناغی و دهانه‌ای با ابعاد یکسان در ضلع شمال غربی قرار دارد و در بالای آن یک بادگیر قرار دارد که به عنوان نشیمن تابستانی استفاده می‌شود.

بقعه امام زاده سلطان محمدعابد

این بقعه در فاصله ۲۴ کیلومتری جنوب شهر گناباد، در نزدیکی کاخک و در بالای مدفن سلطان محمد بن موسی الکاظم واقع شده است. قرائن تاریخی برادری حضرت رضا (ع) را به این شخصیت ارتباط می‌دهند. او پس از شهادت حضرت رضا (ع)، توسط ماموران حکومت عباسی در قصبه کاخک به شهادت رسید. بر اساس اقوال مختلف، در اواخر دوره سلجوقی، ساختمانی توسط “امیر عبد الله تونی” بر مزار وی ساخته شد. ساختمان فعلی بقعه، به زمان شاه طهماسب صفوی تعلق دارد.

یخدان کوثر گناباد

این سازه معماری در فاصله حدود ۴ کیلومتری شمال شرقی بیدخت و در نزدیکی روستای متروکه کوثر، در میان زمین‌های کشاورزی واقع شده است. به طور کلی، یخدان کوثر از سه بخش اصلی، یعنی دیوار شرقی، دیوار غربی و جوی جمع‌آوری یخ‌های ابتیاع شده، تشکیل شده است. دیوار این سازه از خشت و چینه ساخته شده و در پشت آن یک جوی قرار داشته است که آب در داخل آن انباشته می‌شده و در شب‌های زمستان به یخ تبدیل می‌شد. سپس یخ‌ها، که به صورت لایه‌لایه بودند، به چال یا محفظه نگهداری یخ منتقل می‌شدند. برای جداشدن لایه‌های یخ از یکدیگر از کیسه‌های کاه استفاده می‌شد. شش محفظه یخ در یخدان کوثر به گونه‌ای است که ابتدا قاعده مخروطی آن با قطر بزرگتر است و هرچه به انتهای مخروط نزدیک‌تر می‌شود، به شکل دایره کاهش می‌یابد تا به رأس آن منتهی می‌شود. در حاشیه بخشی از دیوار یخدان، یک اتاقک وجود دارد که مخصوص یخدان است.

موزه حیات وحش گناباد

موزه حیات وحش یکی از مکان‌های فرهنگی است که علاوه بر آشنایی جامعه با منابع طبیعی، نقش مهمی در نگهداری ذخائر و اسناد علمی و گیاهی، جانوری و تجربیات بشری درباره آن‌ها و حفظ این امانت خدادادی برای آینده دارد. این موزه یک سالن بزرگ دارای ۱۰ غرفه است و دیوارهای آن بیش از ۸ گونه پستاندار، ۲۹ گونه پرنده آبزی و خشک و ۳ گونه خزنده را به نمایش گذاشته است تا بازدیدکنندگان بتوانند آن‌ها را مشاهده کنند. غرفه‌های موزه با طراحی زیبایی که اکوسیستم‌های مختلف شهرستان را نشان می‌دهند، به نمایش گذاشته شده‌اند. این موزه در ساختمان اداری محیط زیست گناباد قرار دارد و همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۲ و ۱۶ الی ۱۸ برای عموم باز است.

منطقه ییلاقی سنو

منطقه ییلاقی سنو به دلیل قرار گرفتن در دامنه سیاه‌کوه، آب و هوایی مطبوع و معتدل دارد. این منطقه به واسطه وجود چشمه‌های فراوان، طبیعتی زیبا و دیدنی را به وجود آورده است. چشمه سنو از جمله چشمه‌های معروف این منطقه و شهر گناباد است. در نزدیکی این چشمه، ۷ آسیاب و یک قلعه تاریخی قرار دارند که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند.