بساط دستفروشان در باغ چای تنکابن؛ خطر تخریب موزه طبیعی

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها – سهیلا محمدی: شهر تنکابن باغ و بنای تاریخی اداره چای تنکابن را از دوره پهلوی اول در قلب خود جای داده و در نهم شهریور ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۳۱۴۷ در ردیف آثار ملی کشور قرار گرفته است.

شهرت این مجموعه، به دورانی برمی‌گردد که تنکابن دارای بندری بنام شهسوار بوده و ترانزیت این بندر از درون همین باغ توسط واگن‌های باری انجام می‌شد که کالاها را به ساحل می‌رساندند و ریل‌های راه آهن و سوله‌های مخصوص نگهداری کالاها هنوز در این بنا وجود داشته و تاریخ آن را روایت می‌کنند.

این بنای تاریخی در دولت دهم در زمره مصوبات سفر رئیس جمهور وقت قرارگرفته و طی نامه به شماره ۱۳۴۳۲/۱/۸۶ مورخ ۱۲/‌۰۲/‌۱۳۹۱‬ مقرر شد در این محوطه موزه و پارک طبیعی احداث شود اما درگذر زمان این مصوبه به دلایلی نامعلوم و شاید انفعال و یا عدم پیگیری مسئولان شهرستان و استان به دست فراموشی سپرده شد و در جدیدترین بی مهری، این اثر ملی محل تردد لودرهایی می‌شود که گونه‌های گیاهی خاصش را به زیر چرخ‌هایش کشیده و با استفاده از مصالح ناهمگون در این بنای تاریخی، به قول خود دستی بر سر و رویش می کشند تا فضا را برای کاربری‌های ناهمگون تجاری مهیا سازند.

دلسوزان آثار میراثی حتی می‌گویند که متولیان برگزاری این نمایشگاه به استناد آنکه برنده مزایده این مکان هستند، قصد دارند این محوطه را در اختیار دستفروشان گذاشته و یا کاربری‌های ناهمگون دیگری را در آن اجرا کنند.

باغ چای تکه از پازل تاریخی و طبیعی تنکابن است

محمد ابراهیم لاریجانی شهردار تنکابن در گفت و گو با خبرنگار مهر ضمن ابراز تأسف از وضعیتی که بر باغ اداره چای حاکم شده است، اظهار کرد: این بنا و باغ تاریخی بوده ویکی از تکه‌های پازل تاریخی و طبیعی تنکابن به شمار می‌رود.

وی افزود: نما و منظر تاریخی تنکابن یک مجموعه کامل است که پل تاریخی چشمه کیله، میدان امام، و ساختمان‌های اطراف پل، ساختمان شهرداری، ساختمان اداره چای تنها چند تکه از این پازل تاریخی هستند که نماد و سمبل تنکابن محسوب می‌شوند.

شهردار تنکابن با تاکید بر اینکه کاربری باغ و بنای اداره چای تنکابن گردشگری و فرهنگی است، یادآور شد: طی مکاتبه‌ای که شهرداری و فرمانداری تنکابن با رئیس سازمان چای کشور انجام دادند، اعلام شد که این مجموعه یک اثر ملی بوده و اگر اداره چای قصد اجاره‌ی این مکان را دارد، باید فعالیت آن متناسب با کاربری این اثر ملی باشد.

لاریجانی با بیان اینکه این موضوع مورد پذیرش رئیس سازمان چای کشور قرار گرفت و در مزایده هم منوط به ارائه و اجرای طرح گردشگری شد، اضافه کرد: اما برنده مزایده فعلی این موضوع را رعایت نکرده و با انداختن لودر و مصالح غیر متناسب، ساز ناکوکی را برای این بنای تاریخی می‌نوازد، او گاهی برای فعالیت غیرمتناسب با کاربری این اثر ملی هر کاری دلش می‌خواهد، می‌کند و گاهی هم حرف از دستفروشانی می‌زند که قرار است عرصه این باغ میدان گاهشان شود.

نگرانی از قطع درختان و گونه‌های گیاهی

شهردار تنکابن ضمن ابراز نگرانی از قطع درختان و گونه های گیاهی این باغ گفت: تنکابن از منظر تفرجگاه‌های فرهنگی و گردشگری فقیر بوده و این باغ چند هکتاری با پیشینه جذاب تاریخی می‌تواند فرصتی کم نظیر جهت ایجاد موزه چای و احیای نمادین آن باشد تا شهروندان و گردشگران ضمن آشنایی با تاریخ تنکابن، لحظات خاطره انگیزی را در موزه چای این شهرستان تجربه کنند.

مدیر شهری تنکابن با ابراز تأسف از عدم رعایت شأن تاریخی این باغ و بنا خاطرنشان کرد: شهرداری تنکابن این تذکر را به سازمان چای داده بود که بجز کاربری گردشگری و فرهنگی، هیچ نوع فعالیت دیگری نباید در این باغ انجام شود.

لاریجانی ضمن گلایه از اداره چای که بدون توجه به تذکرات شهرداری و فرمانداری اقدام به واگذاری و اجاره این مکان بدون در نظر گرفتن وجهه تاریخی آن نموده، تصریح کرد: طی مکاتبه‌ای که در دو روز گذشته با سازمان چای داشتم متذکر شدم که اگر این اقدام ناهمگون با کاربری این اثر ملی و تاریخی ادامه یابد، شهرداری جلوی این کار را می‌گیرد زیرا در این مکان فقط باید امور فرهنگی و گردشگری به معنای واقعی خود اجرا شود.

این مقام مسئول ضمن انتقاد از رویه مرسوم در واگذاری املاک اداری در قالب طرح مولدسازی، متذکر شد: در حال حاضر مزایده مکان‌های دولتی تنکابن در قالب مزایده‌های سه ساله اما با قراردادهای یک ساله انجام می‌شود که این رویه ضمن مغایرت با قواعد حقوقی برای سرمایه گذار هم توجیه اقتصادی ندارد. از این رو جلوگیری از ادامه این رویه نادرست، ضروری به نظر می‌رسد.

وی از اداره میراث فرهنگی تنکابن و فرماندار خواست تا نسبت به این موضوع مهم حساس بوده و واکنش درستی در جهت حفظ شانیت این مکان تاریخی داشته باشند.

ساخت و ساز در باغ ملی ممنوع است

در همین پیوند، داریوش رحیم مشایی رئیس اداره میراث فرهنگی تنکابن هم در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این بنا در سال ۸۷ به ثبت ملی رسید، گفت: به طور حتم ساخت و ساز در آثار ملی ممنوع بوده و هرگونه مرمت و بازسازی باید بر اساس نظر شورای عالی فنی اداره کل و وزارت میراث باشد.

وی با بیان اینکه نمایشگاه بهاره موقتی بوده و قرار نیست که تداوم داشته باشد، افزود: این بنا در آستانه تخریب بوده و در حال تبدیل به مخروبه شدن است و برای نجات این بنا از وضعیت کنونی، اداره میراث فرهنگی تنکابن از طرح‌های فرهنگی و گردشگری بخش خصوصی یا شهرداری که در شورای عالی فنی وزارتخانه و اداره کل مورد تأیید قرار بگیرد تا در این محوطه تاریخی اجرا شود، استقبال می‌کند.

باغ و بنای تاریخی دچار فرمایش شده است

کیومرث نعیمایی رئیس اداره چای تنکابن هم در گفتگو با خبرنگار مهر از آسیب جدی وارده به باغ و بنای اداره چای تنکابن بر اثر فرسایش زمان به شدت ابراز نگرانی کرد و گفت: این مجموعه در گذشت زمان به دلیل اینکه هیچ گونه مرمت و بازسازی نشده است، دچار زوال و آسیب جدی به دیوار، سقف، سوله‌ها و انبارها شده و آن را تهدیدی جدی توصیف کرد.

وی با بیان اینکه اداره چای و کارکنان آن نسبت به این مجموعه عرق دارند، خاطرنشان کرد: سوله این محوطه از سوی فرمانداری در اختیار مجری نمایشگاه بهاره گذاشته شده و ربطی به مزایده برگزار شده توسط اداره چای ندارد.

این مقام مسئول افزود: ما هم نگران این مجموعه تاریخی هستیم و اصرار داریم تا طرحی در این مجموعه اجرایی شود که مورد تأیید میراث فرهنگی و ضوابط میراثی بوده و متناسب با کاربری گردشگری و فرهنگی این اثر ملی باشد.

یک فعال گردشگری در این باره به خبرنگار مهر گفت: طرح بسیار مفصلی برای اجرای پارک موزه ارائه دادم که تمامی تاییدیه ها را هم اخذ کرده و در نهایت برنده مزایده سازمان چای شد که به دلیل برخی نواقص موجود در متن مزایده قرار شد تا این فرآیند در تاریخی دیگر تجدید شود.

وی افزود: این بنا از سه طرف درب ورودی دارد که درب اصلی آن در خیابان تختی و در قلب شهر تنکابن قرار دارد که همین درب اصلی در زمره متون مزایده نبود که در نهایت با دلایلی که توضیح داده شد، مقرر شد تا اداره چای با افزایش رقم مزایده، آن را تجدید کنند.

این فعال گردشگری اضافه کرد: باوجود پیگیری‌های متعدد در تجدید مزایده مذکور، من از تاریخ آن بی‌خبر مانده و در واقع از آنجا ماندم.

این شهروند تنکابنی با تاکید بر اینکه اصلاً مهم نیست که چه کسی مجری طرح متناسب با این محوطه باشد، تصریح کرد: نکته مهم این است طرحی که قرار است در این محوطه اجرا شود متناسب با کارکرد گردشگری و فرهنگی آن بوده و شانیت تاریخی این اثر حفظ شود.

وی با بیان اینکه این محوطه با وسعت چندین هکتار در دل شهر تنکابن بهترین فرصت برای ایجاد موزه چای و روایت تاریخ پرشکوه آن است، با ابراز نگرانی از آسیب رسیدن به آن خاطرنشان کرد: متولیان امر و اداره میراث فرهنگی در واگذاری آن به بخش خصوصی دقت نظر بیشتری داشته باشند.

این فعال گردشگری ضمن ابراز نگرانی برای از بین رفتن گونه‌های گیاهی و استفاده مصالح غیرمتناسب برای ترمیم سوله‌های این محوطه خاطرنشان کرد: من به عنوان یک شهروند تنکابنی نگران سرنوشت این بنای تاریخی به مانند همه بناهای میراثی دیگر شهرم هستم.

تنکابن بیش از ۳۰ اثر ملی ثبت شده دارد که از جمله آن می‌توان از عمارت شهرداری، ساختمان شهربانی، محوطه و گورستان جیر لپه دشت، بنای سنگی و محوطه کوره سر، بنای تنکا، پل فلزی ولی آباد، پل تاریخی زنگشا محله، دبیرستان ثنائی و حمام مکرود و مسجد امیر اسعد نام برد.